Mishandeld meisje krijgt alleen bezoek van familie na toestemming

Het ernstig mishandelde meisje uit Vlaardingen kan in het ziekenhuis alleen worden bezocht door familie als de betrokken jeugdbeschermingsorganisatie daarvoor toestemming geeft. Haar biologische familie laat weten dat "een pijnlijke situatie" te vinden. Het meisje van 10 werd eerder gedwongen uit huis geplaatst, waardoor de jeugdbescherming tijdelijk de voogdij heeft en verantwoordelijk voor haar is.

Het meisje woonde sinds enige tijd bij pleegouders. Vorige week werd ze zwaargewond opgenomen in het ziekenhuis. Haar pleegouders zijn opgepakt wegens poging tot doodslag.

De afgelopen week bezocht de biologische moeder haar dochter enkele keren gedurende circa 5 minuten. De familie noemt het confronterend en pijnlijk dat ze alleen via de voogdijinstelling medische informatie krijgt. De moeder zegt verder tussen hoop en vrees te leven.

Patroon

De vraag is hoe het zo heeft kunnen misgaan in het pleeggezin. Hoogleraar Jeugdrecht van de Universiteit Leiden Mariëlle Bruning zegt dat het gruwelijk is misgegaan, maar herkent ook een patroon.

"Er zijn veel betrokkenen, er zijn meldingen en aanwijzingen van mishandeling maar er staat niemand op die zegt: ik laat dit meisje niet meer los", zegt ze in het NOS-programma Met het Oog op Morgen. "Wat ook meespeelt is dat we dit soort gruwelijkheden niet willen zien omdat je je niet kan voorstellen dat dit met een kind gebeurt."

Meerdere meldingen

Inmiddels is duidelijk dat er het afgelopen half jaar meerdere meldingen waren gedaan over het pleeggezin. Buurtbewoners hadden vermoedens van mishandelingen en uitten hun zorgen bij een wijkteam en een meldpunt kindermishandeling. Ook de leiding van de school waar ze naartoe ging, zou een melding hebben gedaan.

Toch werd er ogenschijnlijk niks met die meldingen gedaan. Volgens Bruning kan dat aan de werkwijze liggen. "Zodra de voogdij bij de jeugdbeschermer ligt, ligt daar de verantwoordelijkheid. Een kind komt niet meer elk jaar bij de kinderrechter. Die toetst dus niet meer of het kind nog op de goede plek zit. Dus als daar iets misgaat, is er niemand die aan de bel trekt."

Bruning is kritisch over de complexe stelsels die worden opgetuigd. Omdat er zo veel instanties bij betrokken zijn, is er volgens haar "een risico op doorschuiven".

Kluwen van organisaties

In het geval van het meisje uit Vlaardingen ging het om een gedwongen uithuisplaatsing. Details over waarom daartoe besloten werd, zijn niet bekendgemaakt. De biologische familie vraagt uit privacyoverwegingen ook "geen onnodige details" naar buiten te brengen.

De maatregel betekende dat de jeugdbescherming de voogdij en de juridische verantwoordelijkheid overneemt. "Die krijgen dus ook de zorgplicht en de taak om toe te zien op de veiligheid van het kind", zegt Bruning.

"Vervolgens komt er pleegzorg bij om het kind ergens geplaatst te krijgen. Die hebben een bestand van gezinnen en begeleiden pleegzorggezinnen. Zij moeten toezien of het goed gaat in het pleeggezin en of het daar veilig is."

De Raad voor de Kinderbescherming is verantwoordelijk voor de screening van pleeggezinnen. Die kijkt naar de informatie in de systemen en geeft een Verklaring van Geen Bezwaar af. Een pleegzorgorganisatie controleert vervolgens welke pleeggezinnen daadwerkelijk geschikt zijn. Bijvoorbeeld met een bezoek aan huis of een training voor de ouders.

Hoe te voorkomen?

In 2019 concludeerde de Commissie Onderzoek naar Geweld in de Jeugdzorg dat kinderen in de jeugdzorg onvoldoende werden beschermd; gebrekkig overheidstoezicht was daarvan een van de oorzaken. Er werd vooral gewezen naar het gebrek aan inspectie. Ook moeten kinderen eerder serieus genomen worden als er iets misgaat.

Bruning hamert erop dat vooral het toezicht op kinderen die uit huis geplaatst zijn nog steeds veel beter moet. "Kinderen zijn heel kwetsbaar en durven hun mond niet open te doen omdat er geen andere plek voor ze is. Dat moeten we veel serieuzer nemen en betere maatregelen nemen."

Geen stille tocht

Voor het meisje in Vlaardingen zou morgenavond een stille tocht worden georganiseerd. Maar die gaat in overleg met de biologische moeder niet door.

"Hoewel ze zien dat het initiatief uit een warm hart komt, voelt de biologische familie zich er niet comfortabel bij", zegt een woordvoerder. "Het meisje leeft nog en de hoop op beterschap is nu te sterk voor een stille tocht."

Er wordt wel een samenzijn bij het stadhuis georganiseerd. Ook Slachtofferhulp is daarbij aanwezig.