'Vergeten' humanitaire crisis in Myanmar treft miljoenen

• 

  Mustafa Marghadi

  correspondent Zuidoost-Azië

Enthousiast wachten kinderen in een bergdorpje in Oost-Myanmar in de rij met een metalen bordje. De school in hun vluchtelingenkamp is net uit, en ze hebben gehoord dat een organisatie voedsel komt doneren. "Daar zijn we heel blij mee", zegt Caroline, een meisje van 16. "Ze brengen brood en snacks om ons te voeden", zegt haar 12-jarige klasgenoot Jospel. "Ik ben heel dankbaar en bid daarvoor."

Want dit soort donaties is zeldzaam in dit dorpje. De kinderen en hun ouders zijn hier beland omdat ze op stel en sprong waren gevlucht voor de zware gevechten in hun eigen dorp of stad. "We waren aan het bidden in de kerk toen er een bom naast viel", zegt Caroline. "Maar hij ontplofte gelukkig niet." Dus is ze niet een van de 50.000 doden die sinds de staatsgreep in 2021 zijn gevallen in Myanmar.

Maar de ouders hebben natuurlijk geen werk. "Ze klussen bij een boer en krijgen vaak betaald in handjes rijst. Dat is hoe ze overleven", aldus Thinzar Aye. Ze werkt bij de lokale hulporganisatie die het eten vandaag naar dit dorp brengt. Ze kijkt toe hoe rijst en theebladsalade op de bordjes van de kinderen wordt geschept. "We zijn blij dat we de kinderen in dit kamp kunnen helpen. Maar het betekent dat we de kinderen in honderd andere kampen niet kunnen helpen."

Sinds de burgeroorlog in Myanmar na de staatsgreep uitbrak, speelt zich in het land een humanitair drama af. Het zorgsysteem en de economie zijn ingestort en volgens de Verenigde Naties hebben 18,6 miljoen mensen - een derde van de Myanmarese bevolking - humanitaire hulp nodig. Maar die komt er nauwelijks.

De redenen daarvoor zijn complex. In 2023 wilde de VN een miljard dollar ophalen om humanitaire hulp te verlenen aan het Myanmarese volk. De teller bleef steken op ruim 390 miljoen. Volgens de Europese Commissie bleef meer hulp uit vanwege "het groeiende aantal humanitaire crises in de wereld en vluchtige media-aandacht waardoor Myanmar een vergeten crisis dreigt te worden".

Maar zelfs het geld dat wordt opgehaald komt moeilijk aan op de bedoelde bestemming. Het Myanmarese leger laat bijna geen internationale hulp toe. Dus zijn de burgers voornamelijk afhankelijk van lokale hulporganisaties die handen, geld en voedsel tekortkomen om iedereen in nood te helpen.

Bij het vluchtelingenkamp van de 40-jarige Treza is vandaag geen hulp geleverd. Maar ze had nog wat over. In haar bamboe en plastic tent roert ze in een gelig soepje met een paar stukjes kip. "We zijn afhankelijk van donaties en ik ben daar dankbaar voor", zegt ze. De tranen schieten in haar ogen als ze naar haar drie dochters kijkt. "Maar hoe moet ik hen veilig houden? Ik heb geen auto, niks. Ik kan niet slapen omdat ik zo bezorgd ben. Het maakt me depressief."

Vluchteling in eigen land

Want het is nog steeds onveilig in haar vluchtelingenkamp. In de omgeving wordt gevochten, en het leger voert nog altijd luchtaanvallen uit op burgerdoelen. Daarom heeft ze net als bijna alle andere kampbewoners een schuilkelder naast haar huis laten graven.

Het liefst zouden vluchtelingen als Treza naar een veilig land vluchten. Maar de buurlanden van Myanmar laten die slechts beperkt toe. Thailand heeft pakweg 150.000 vluchtelingen opgevangen, India 75.000. China laat geen enkele vluchteling uit Myanmar toe. Dus zijn 2,6 miljoen burgers vluchteling in eigen land, waar ze nog altijd in gevaar zijn.

Correspondent Mustafa Marghadi kon mee met de gewapende oppositie en zag het effect van het conflict op de bevolking:

Aan het verzet wordt officieel ook geen enkele militaire hulp geboden. Diplomaten zeggen dat de internationale gemeenschap nu het maximale doet. Er zijn sancties opgelegd aan het militaire regime en verschillende westerse landen hebben een verbod ingesteld op de verkoop van wapens aan Myanmar ingesteld. Al verkopen bedrijven uit Israël, Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten nog altijd ruwe materialen aan Myanmar waarmee wapens geproduceerd kunnen worden.

Maar volgens diplomaten kan het Westen geen risico's nemen om pro-democratisch verzet te bewapenen. Myanmar lijkt geopolitiek gezien niet belangrijk genoeg om China tegen het hoofd te stoten. Dat buurland heeft wel grote belangen in Myanmar en heeft geen behoefte aan westerse invloeden in het land.

'Straat voor straat'

"We moeten het helemaal alleen doen", zegt Khun Bedu. Hij is de voorzitter van de KNDF, een van de verzetsgroepen in Oost-Myanmar. Hij is zich ervan bewust dat deze strijd om het militaire regime omver te werpen nog lang zal duren. Als het al lukt. "Als alles goed gaat zeker vijf jaar. We moeten straat voor straat en buurt voor buurt onze democratie terugwinnen. Dus ik vind dat de internationale gemeenschap deze strijd zou moeten helpen."

De buiken van Caroline en Jospel zijn vandaag dus vol, maar ze zijn nog lang niet uit de problemen. En laat het maar aan kinderen over om met de simpelste oplossing te komen. "Ik wil vrede", zegt Jospel. "Ja", voegt Caroline toe. "Want ik wil naar huis en dicht bij mijn familie zijn."