Historische nederlaag voor Erdogan: 'Keerpunt in de Turkse politiek'
Het is in verkiezingstijd een gevleugelde uitspraak in het land: "Wie Istanbul wint, wint Turkije." Met die woorden in het achterhoofd zijn de voortekenen niet gunstig voor president Erdogan, nu zijn AK-partij gisteren flink heeft verloren bij de lokale verkiezingen.
Daarbij was de blik vooral gericht op Istanbul, waar Erdogans grootste opponent Ekrem Imamoglu (52) is herkozen als burgemeester. Hij kreeg circa 51 procent van de stemmen, terwijl de kandidaat van Erdogans partij op zo'n 40 procent blijft steken. Die uitkomst zal vermoedelijk van grote invloed zijn op de Turkse politiek in de komende jaren.
Met vrijwel alle stemmen geteld lijkt het erop dat Erdogans AK-partij in het hele land ruim 35 procent van de stemmen heeft gekregen. Oppositiepartij CHP zou ruim 37 procent krijgen en de grootste worden. Daarmee wordt de AK-partij voor het eerst in ruim twintig jaar niet de grootste bij lokale verkiezingen.
Vlam van de democratie
De CHP ging er ook in Ankara, Izmir en badplaats Antalya met de winst vandoor. Bij de verkiezingen kon worden gestemd voor allerlei lokale en regionale functies, waaronder de burgemeesterspost van Istanbul.
"Vandaag begint Istanbul aan een nieuwe reis naar eenheid", schrijft de herkozen burgemeester Imamoglu op X. "De politieke retoriek die ons ooit verdeelde, zal worden vervangen door respect en genegenheid." Ook schrijft hij dat "de vlam van de democratie vandaag is ontstoken".
De verkiezingsuitslag is van belang met het oog op 2028, het jaar dat Erdogans ambtstermijn ten einde loopt. De president werd vorig jaar herkozen en mag zich niet nogmaals beschikbaar stellen.
Imamoglu en Erdogan spraken gisteravond hun aanhangers toe:
Er was de president veel aan gelegen om Istanbul dit keer wel te winnen, ook omdat hij er in de jaren 90 zijn politieke loopbaan was begonnen als burgemeester. In de campagne had Erdogan de grootste stad van het land vleiend de "nationale schat" genoemd, maar veel stemmers hebben zich vermoedelijk laten leiden door hun portemonnee.
De inflatie in Turkije is torenhoog en de waarde van de lira is de afgelopen tijd flink gedaald. Niet iedereen heeft er vertrouwen in dat Erdogan de economische crisis kan bezweren. Hun hoop is gevestigd op Imamoğlu, want de verwachting is dat hij zich zal kandideren voor de presidentsverkiezingen van 2028. Erdogan deed het de afgelopen jaren met name goed bij conservatieve Turken, terwijl Imamoglu en de CHP de meer seculiere kiezer aanspreekt.
Het succes van Imamoglu kwam er ondanks alle tegenwerking vanuit Ankara. De burgemeester kreeg te maken met rechtszaken en de geldstroom naar Istanbul voor bijvoorbeeld infrastructurele projecten werd afgeknepen.
Verder moest de CHP-politicus het vooral van online campagnes en fysieke bijeenkomsten hebben, omdat een groot deel van de media in Turkije direct of indirect wordt gecontroleerd door de overheid. De aandacht voor Imamoğlu was daardoor zeer beperkt. Daar kwam bij dat andere oppositiepartijen hun eigen kandidaat naar voren hadden geschoven.
De opkomst bij de lokale verkiezingen lag rond de 76 procent, meldt staatspersbureau Anadolu. Bij de presidentsverkiezingen vorig jaar kwam 87 procent van de kiesgerechtigden opdagen.
