Wat kan ons marineschip doen tegen de Houthi's? 'Ja, er zijn risico's'

Het Nederlandse marineschip dat vandaag aankwam in de Rode Zee moet vooral een "defensief" en "niet-escalerend" effect hebben. Demissionair minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken zegt dat het schip alleen in actie komt als de Houthi's doorgaan met hun luchtaanvallen.

Maar hoe defensief is een schip dat gevaarlijke raketten en drones moet onderscheppen? Raakt Nederland betrokken bij een internationaal conflict?

Vijf vragen en antwoorden over Defensie-fregat Zr.Ms. Tromp.

Wat gaat Zr.Ms. Tromp doen in de Rode Zee?

Kortgezegd: drones en raketten van Houthi's uit de lucht schieten. En daar is de Tromp uitermate geschikt voor, zegt Yvonne van Beusekom. Zij is kapitein-luitenant ter zee en voert het commando over het schip. "We zijn goed uitgerust met radars, wapens en diverse andere sensoren."

Het fregat heeft een rijke geschiedenis met deelname aan missies in Somalië (2010) en Libië (2011). Toch is het volgens de kapitein-luitenant de eerste keer dat het betrokken is bij een missie "in het hoogste geweldspectrum". "En dat er daadwerkelijk een dreiging is waarbij we onze raketsystemen zouden moeten inzetten."

De Zr.Ms. Tromp heeft tweehonderd bemanningsleden aan boord en vertrok ongeveer drie weken geleden uit Den Helder. Inmiddels zijn Van Beusekom en haar medewerkers aangekomen in het noorden van de Rode Zee. De komende tijd vaart ze richting het zuiden, waar de dreiging het grootst is. "Dan gaan we ons settelen en de omgeving goed verkennen, communicatie opzetten en de sensoren en wapens optimaliseren."

Is de missie gevaarlijk?

De Houthi-aanvallen kostten de afgelopen maanden meerdere levens. "Maar de bemanning is goed getraind en uitgerust", benadrukt Van Beusekom. "Ja, er zijn risico's. Maar die zijn aanzienlijk minder groot dan voor een koopvaardijschip dat zich helemaal niet kan verdedigen."

Ze denkt dat de Houthi-rebellen vooral op die schepen hun pijlen blijven richten, niet zozeer op de Nederlandse Zr.Ms. Tromp. Mocht het fregat tóch rechtstreeks doelwit worden van vijandelijk vuur, "dan zijn we goed voorbereid om onszelf te verdedigen. Ik heb vertrouwen dat wij deze dreiging aankunnen en zonder schade deze missie kunnen uitvoeren."

Ze benadrukt, in lijn met de woorden van minister Bruins Slot, dat de Tromp niet een directe offensieve confrontatie zal zoeken met de Houthi's. "We richten onze aanval alleen op de dreiging die van hen uitgaat. Die proberen we uit te schakelen."

Wat doen andere landen?

Tromp sluit aan bij een Amerikaanse missie die al een tijdje actief is in het gebied. Ook voerde Amerika onlangs samen met het Verenigd Koninkrijk luchtaanvallen uit op militaire doelen van de Houthi-rebellen. Nederland gaf politieke steun aan die aanvallen.

Ook Canada, Frankrijk, Italië, Noorwegen, Spanje, Bahrein en de Seychellen zijn actief in het gebied. De landen baseren zich op het recht op zelfverdediging uit het VN-handvest.

Hoe zit het met de politieke steun voor de missie?

"Voor Nederland is de vrije doorvaart cruciaal", zegt demissionair premier Rutte. Zijn kabinet motiveerde de beslissing om in te grijpen in de Rode Zee middels een zogenoemde artikel-100 brief. Dat betekent dat de Tweede Kamer erover wordt geïnformeerd, maar de missie niet kan tegenhouden.

Begrijpelijk, zegt D66-Kamerlid Jan Paternotte. Hij vindt toestemming van het parlement alleen nodig als soldaten "de vuurlinie" ingaan en hun levens op het spel staan. Bovendien vindt hij dat de operatie gevaar kan oplopen als de Kamer er eerst vooraf over debatteert.

NSC is het daar niet mee eens. "Het is toch een demissionair kabinet", zegt Kamerlid Isa Kahraman. Ook de SP had zich graag vooraf uitgesproken over deelname. "We zijn een conflict ingerommeld", aldus Sarah Dobbe. "Met grote mogelijkheden tot escalatie."

Wanneer zit het werk van de Tromp erop?

Over 25 dagen. Dan vaart het fregat terug naar Nederland, via de Zuid-Chinese Zee, de Grote Oceaan en het Caribisch gebied.

Maar dan is de dreiging van de Houthi's hoogstwaarschijnlijk nog niet voorbij. Paternotte hoopt dat het geen dweilen met de kraan open wordt en pleit voor Europese samenwerking. "Hoe zorg je ervoor dat we niet over tien jaar daar nog steeds schepen hebben rondvaren?"

D66 wil dat een eventueel volgend Nederlands schip niet aansluit bij de Amerikanen, maar bij een Europese missie die op dit moment al bezig is. "Want het is ook in het Nederlandse belang om meer Europese landen mee te krijgen in de missies in de Rode Zee."

Marineschip Zr.Ms. Tromp vertrok begin maart vanuit Nederland. "Normaal kon ik in de zomer lekker op het terras zitten, nu zit ik aan de andere kant van de wereld."