Plunderingen en dansjes: Israëlische militairen delen massaal video’s uit Gaza

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

Israëlische militairen die dansen op een verlaten kinderdagverblijf en die in de slaapkamers van Palestijnse vrouwen door lingerie rommelen. Het is te zien in enkele van de vele video's die militairen zelf hebben gemaakt in Gaza en die ze vervolgens hebben gedeeld op sociale media. De oorlog is zo te zien door de ogen van soldaten.

Het gaat om vele honderden video's op Tiktok en Instagram, waarop de enorme verwoesting in het gebied te zien is. Militairen filmen hoe ze huizen, scholen en andere civiele infrastructuur opblazen, plunderen in verlaten huizen, feestvieren op de puinhopen en Palestijnen belachelijk maken.

Dat militairen hun daden op het slagveld delen met video's of foto's is geen nieuw fenomeen, zegt James Eastwood, onderzoeker aan de Queen Mary University in Londen en Israël-deskundige. "De grote hoeveelheid aan video's is wel opvallend, wat mogelijk wordt gemaakt door de enorme schaal van verwoestingen in Gaza."

"Ik heb altijd al geweten dat Arabische vrouwen de grootste sletten zijn", zegt een militair in een van de video's:

Sommige video's doen denken aan beelden die Britse en Amerikaanse soldaten maakten tijdens hun uitzending in Irak, zoals in de Abu Ghraib-gevangenis in Bagdad, waar gevangenen gemarteld werden. Die beelden lekten uit zonder dat de militairen dat wilden, nu kiezen Israëlische militairen er zelf voor om beelden van onder meer vernedering van gevangenen in het openbaar te publiceren.

Gemilitariseerde samenleving

Een manier om gevoelens van wraak te delen, zegt Ori Givati van de Israëlische organisatie Breaking the Silence, die getuigenissen van soldaten verzamelt. "Die gevoelens zijn te begrijpen, maar je ziet dat dit ook doorsijpelt in de hogere rangen van het leger en dat ultrarechtse politici dit aanmoedigen."

Givati was zelf drie jaar tankcommandant in het leger. De oud-militair noemt de video's "een nieuw dieptepunt in de ontmenselijking van Palestijnen". Eastwood, die onderzoek deed naar moraliteit binnen het Israëlische leger, ziet dat dit soort beelden genormaliseerd is. "Militairen zien hun handelen als rechtvaardig, ook omdat velen van hen het idee hebben dat de burgerbevolking medeplichtig is."

In westerse landen en de Arabische wereld is commotie ontstaan over de beelden. "Maar in de Israëlische samenleving, die sterk gemilitariseerd is, kijken de meeste mensen hier niet zo van op", zegt Erella Grassiani, antropoloog en Israël-deskundige aan de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in het leger en militarisme in Israël. "Soldaten willen dit graag met de buitenwereld delen."

De beelden worden inmiddels ook gedeeld op datingprofielen zoals Tinder, waar militairen op hun profielfoto's trots met hun wapens poseren.

Ook in Telegram-groepen zijn beelden te zien - vaak bloederiger dan op andere sociale media. In de door tienduizenden Israëliërs gevolgde groep '72 maagden - ongecensureerd' werden beelden gedeeld van onder meer vernedering van Palestijnen. De krant Haaretz onthulde dat dit kanaal gerund werd door leden van het leger, wat het zelf aanvankelijk ontkende.

Video's als bewijs

Het Israëlische leger heeft de praktijken veroordeeld. Volgens woordvoerder Daniel Hagari kunnen de betreffende militairen rekenen op "disciplinerende maatregelen". De hoogste advocaat van het leger waarschuwde militairen vorige maand en sprak van "ongepast gedrag". Ze verwees daarmee onder meer naar beelden van plunderingen en verwoesting van civiele infrastructuur.

Het is nog maar de vraag of er daadwerkelijk straffen uitgedeeld zullen worden, zeggen de deskundigen. "Ook wanneer soldaten de eigen wetten schenden, zoals ongewapende Palestijnen doodschieten, worden ze meestal niet gestraft", zegt Grassiani. In sommige gevallen gaat het leger over op schorsing van soldaten.

Het leger lijkt weinig greep te hebben op de video's, die nog steeds dagelijks gedeeld worden. "Het is goed voor te stellen dat het leger zich zorgen maakt over de eigen reputatie", zegt Eastwood. "Ze zullen met name bezorgd zijn over het bewijs dat het kan opleveren over gepleegde misdaden, niet over de mate van geweld."

Er zijn beelden die mogelijk oorlogsmisdaden van het leger kunnen bewijzen, zoals het bulldozeren van een begraafplaats of het opblazen van woonblokken. In de genocide-zaak die Zuid-Afrika heeft aangespannen tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof werden meerdere video's gebruikt om de aanklacht te onderbouwen.

Op verschillende video's is te zien hoe scholen en universiteiten worden opgeblazen terwijl militairen lachen en juichen op de achtergrond. "Dat beeld bleef bij me hangen", zegt oud-militair Givati. "Daarmee verwoest het leger elke mogelijke toekomst voor Palestijnen in Gaza."