Macron lijdt nederlaag nu Franse Senaat vrijhandelsakkoord CETA wegstemt
De Franse president Emmanuel Macron heeft een gevoelige politieke nederlaag geleden nu de Senaat het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Canada heeft afgewezen. Bovendien is nu onzeker of het internationale akkoord wel kan blijven bestaan.
De Franse regering is voor het vrijhandelsakkoord. Maar een ongebruikelijke coalitie van de linkse én rechtse oppositie in de Eerste Kamer stemde gisteren tegen. "Een politieke donderslag", schreef Le Figaro. En Le Monde constateerde: 'Een enorme tegenvaller voor de regering'.
Critici zeggen dat met name Franse veehouders gedupeerd worden als ze moeten concurreren met Canadees vlees, waar minder strenge regels voor zouden gelden. En dat onderwerp ligt hypergevoelig: de afgelopen maanden demonstreerden Franse boeren massaal omdat ze vrezen voor hun inkomsten. Die protesten vonden gehoor bij de oppositie.
"Het vrijhandelsverdrag betekent oneerlijke concurrentie voor onze boeren", zei senator Guillaume Gontard (de Groenen). "We willen onze belangen verdedigen, de belangen van onze boeren", aldus senator Bruno Retailleau van de rechtse Les Républicains.
Politieke stunt
Maar volgens de regering gaat het de oppositie helemaal niet om de boeren. "De oppositie wil een politieke stunt uithalen, vlak voor de Europese verkiezingen", zei staatssecretaris Franck Riester (Buitenlandse Handel). Partijen zouden hengelen naar de gunst van de kiezer.
Volgens de peilingen stevent het rechts-radicale Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen op een grote overwinning af bij die verkiezingen in juni. De RN is tegen het CETA-akkoord. De partij van Macron, die voor CETA is, doet het juist slecht in de peilingen.
De stemming in de Senaat is daarom een dubbele tegenslag voor de president. De oppositie kon zich opwerpen als 'vriend van de boeren'. En de uitslag van de stemming is een electorale opsteker voor de rechts-radicale RN in de aanloop naar de verkiezing van een nieuw Europees Parlement.
De stemming in de Senaat kán ook vergaande gevolgen hebben voor het vrijhandelsakkoord zelf. Alle EU-lidstaten moeten het namelijk ratificeren. Als één land dat niet doet, zoals mogelijk Frankrijk nu, gaat het hele akkoord in principe van tafel.
President Macron heeft verschillende opties om dat te voorkomen, maar makkelijk wordt het niet. Hij kan de Tweede Kamer vragen om opnieuw over CETA te stemmen. Bij de eerste stemming, in 2019, werd er voor gestemd. Maar sinds de verkiezingen in 2022 is Macron zijn meerderheid in de Tweede Kamer kwijt. Dus de kans is groot dat daar nu ook tegen gestemd zou worden.
De Communistische Partij heeft aangekondigd op 30 mei een stemming aan te willen vragen over CETA in de Tweede Kamer enkele dagen vóór de Europese verkiezingen. Maar Macron zit na een nederlaag in de Senaat niet te wachten op een tweede nederlaag in de Assemblée.
Niets zeggen tegen Brussel
De president heeft een tweede optie: hij kan de uitslag van de stemming in de Senaat gewoon niet doorgeven aan Brussel. Met als voorwendsel dat de debatten nog niet zijn afgerond.
Als een land officieel niet meldt bij de EU dat het tegen CETA is, mag de invoering van het verdrag gewoon doorgaan. Cyprus voerde eerder al zo'n 'struisvogelpolitiek': ook daar was het parlement tegen CETA maar besloot de regering om de EU niet officieel te informeren.
"Als de Franse regering dat doet, dan wordt de democratie buiten spel gezet. Daarmee speelt de regering het Rassemblement National juist in de kaart", zei Yannick Jadot van de Groenen. Ook deze strategie zou voor president Macron dus riskant kunnen zijn.
De Franse regering bezint zich nu op de beste strategie. Macron is vóór CETA maar wil de boeren niet tegen de haren instrijken. En Macron wil graag de parlementaire weg bewandelen maar heeft daar geen meerderheid meer.
"Het dossier is nog niet afgesloten'', zei staatssecretaris Riester. "De komende weken of maanden zullen we bekend maken of de Assemblée zich op een nader te bepalen moment opnieuw kan uitspreken over dit akkoord."
