Boerenorganisaties uit heel Europa voeren actie tegen vrije handel

• Joukje Beiboer

Een groep Europese boeren wil af van de vrije markt voor agrarische en dierlijke producten. De vrije handel verzwakt de positie van boeren wereldwijd en geeft meer macht aan multinationals, stellen 26 boeren- en maatschappelijke organisaties uit heel Europa. Ze tekenen vandaag een 'boerenverklaring' tegen vrijhandelsverdragen.

Vanuit Nederland doen onder andere de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond en Milieudefensie mee. De Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) doet niet mee.

De actievoerende boeren uit Duitsland, België, Frankrijk, Nederland en Luxemburg demonstreren vandaag met tractoren aan de Belgisch-Duitse grens en doen een oproep tot een "eerlijker" wereldhandelsbeleid. "Er zijn hier zo'n honderd mensen", vertelt melkveehouder Hans Geurts die erbij is.

Concurrentieslag op prijs

Geurts is ook bestuurder bij de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. Hij vertelt wat de kritiek van boeren is op vrijhandelsverdragen als CETA, het handelsverdrag tussen de EU en Canada. "Het punt is dat wij aan allerlei duurzaamheidseisen moeten voldoen en tegelijkertijd moeten concurreren met boeren die die strenge eisen niet hebben." Hij stelt dat Europese boeren bezig zijn de concurrentieslag op prijs te verliezen.

"In Amerika mogen ze bijvoorbeeld nog altijd hormonen spuiten in dieren", zegt hij. "In Nederland mag dat niet, wat ik begrijp. Maar dan moet je het goedkopere Amerikaanse vlees of de Amerikaanse melk hier ook niet toelaten." De boerenorganisaties zijn volgens Geurts niet tegen handel, "maar het moet wel eerlijk zijn."

Boeren verdienen toch ook aan de export?

LTO doet niet mee aan de actie. "Wij zijn juist voor vrije handel", zegt een woordvoerder tegen de NOS. "Wij zijn bij uitstek een exportland, zeker als het gaat om groenten en fruit."

LTO herkent wel dat dat "de maatschappij steeds hogere eisen stelt aan landbouwproducten, terwijl de burger in de supermarkt kiest voor het goedkoopste product". Volgens de organisatie is het daarom belangrijk dat consumenten hun gedrag veranderen. "Die zouden bereid moeten zijn om een meerprijs te betalen als boeren extra inspanningen leveren bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid."

Voedselsoevereiniteit

De actievoerende boeren roepen Brussel en de landelijke politiek op zich te richten op een zo groot mogelijke Europese zelfvoorziening. "Wij vinden principieel dat landen voedselsoevereiniteit moeten hebben", zegt Geurts. "Dat betekent dat een land recht heeft om boeren te beschermen omdat het ook eisen stelt aan de boeren."

Bovendien valt wereldwijde vrijhandel ook niet te rijmen met de klimaatambities, zeggen de boeren die de barricades opgaan. "Onnodig wereldwijd slepen met producten is zonde", stelt Geurts. Het leidt tot meer CO2-uitstoot.

"Als landen zich richten op een zo groot mogelijke Europese zelfvoorziening, kan er enorm bespaard worden op transport via zee- en luchtvaart", vinden ze. "Ook draagt Europa dan veel minder bij aan de natuurvernietiging (met broeikasgassen) voor de aanleg van soja-, palmolie- en suikerrietplantages buiten Europa."

Investeerdersbescherming

Naast grote concurrentie op prijs, maken de boeren die vandaag actie voeren zich ook druk om de investeerdersbescherming, zoals geregeld in de vrijhandelsovereenkomst tussen EU en Canada (CETA). Daarover loopt momenteel een procedure bij het Europese Hof van Justitie.

"Volgens dat zogenaamde Investment Court System kunnen multinationals geld terugeisen als de winst terugloopt door bijvoorbeeld klimaat- of milieuregels in het buitenland", stelt Geurts. "Mkb'ers kunnen die claim niet maken", en dat vindt Geurts oneerlijk.