Doorbraak in transplantaties: Amerikaan krijgt varkensnier
Amerikaanse artsen zijn er voor het eerst in geslaagd een varkensnier te transplanteren naar een mens. Het genetisch gemodificeerde orgaan ging naar een 62-jarige patiënt, die het volgens de artsen opvallend goed maakt.
Rick Slayman had in 2018 al eens een reguliere niertransplantatie ondergaan, maar moest door complicaties de afgelopen tijd weer aan de dialyse. Dat ging gepaard met meerdere operaties per maand, omdat hij last had van bloedpropjes. Om hem verder lijden te besparen, kregen de artsen toestemming voor de experimentele procedure.
Volgens het medische team uit Boston verliep de operatie van vier uur voorspoedig. "Zodra de bloedtoevoer werd hervat zagen we de nier mooi roze worden en kwam de urineproductie meteen op gang. Iedereen in de OK barstte in applaus uit", zegt het hoofd van het team, Tatsuo Kawai. "Het was echt de mooiste nier die ik ooit heb gezien."
Artsen experimenteren al langer met xenotransplantaties, waarbij organen van andere diersoorten worden gebruikt om mensen te genezen. Twee eerdere experimenten met varkensharten waren weinig hoopgevend: de patiënten overleden al kort na de operatie. Waaraan zij precies stierven is nog onduidelijk, maar mogelijk werd het orgaan afgestoten of bezweken ze aan een varkensvirus.
Om problemen te voorkomen werd de varkensnier genetisch bewerkt: door het DNA op sommige plekken te veranderen zou het menselijke lichaam het orgaan niet meer als lichaamsvreemd afstoten.
"Er wordt ons vaak gevraagd waarom we varkens gebruiken en niet een aap of ander dier. Dat is omdat varkens qua grootte op de mens lijken, maar ook omdat ze precies hetzelfde functioneren", legt een andere arts uit, Leonardo Riella. "Bovendien planten varkens zich snel voort en kunnen we ze laten opgroeien in een afgesloten omgeving, zonder risico op besmettingen."
Alternatief voor nierpatiënten?
Hoewel dit nog maar een eerste stap is, hopen de artsen dat deze methode uiteindelijk dialyse helemaal overbodig kan maken. Nierpatiënten kunnen dan gewoon een reserveorgaan uit de voorraad krijgen, zonder jaren te hoeven wachten op een donororgaan. Riella: "Dit betekent hoop voor deze patiënten in de nabije toekomst."
Critici waarschuwen dat één zwaluw nog geen zomer maakt en er aanvankelijk ook een jubelstemming was rond de patiënten met varkensharten. Bovendien waarschuwen ze dat het mixen van dierlijke organen en mensenlichamen onvoorziene gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld bij de overdracht van dierlijke ziektes.
Die bedenkingen heeft Rick Slayman niet. "Ik bedank iedereen voor de goede zorgen", laat hij in een verklaring weten. "Het team heeft me in het hele proces gesteund en ik heb er alle vertrouwen in dat ze dat zullen blijven doen."
"Ik zie dit niet alleen als een manier om mezelf beter te maken, maar ook een oplossing voor duizenden andere mensen die transplantaties nodig hebben om te overleven." In de VS staan 100.0000 mensen op zo'n lijst, terwijl er jaarlijks maar 20.000 transplantaties worden uitgevoerd.
De artsen roemen Slayman dat hij het risico van deze nieuwe procedure heeft willen nemen; tot nu toe waren varkensnieren alleen bij wijze van experiment bij hersendode proefpersonen geplaatst. Ze vermoeden dat de nieuwe nier het zeker twee jaar zal volhouden en benadrukken dat als dat niet lukt, dialyse weer een optie is voor Slayman.
Omdat de transplantatie zo goed aanslaat is het de verwachting Slayman al snel naar huis zal mogen.
