Paus Franciscus komt met autobiografie, 'persoonlijk en in spreektaal'
Ontelbaar zijn de interviews van de nu 87-jarige paus Franciscus met televisiezenders, radio's en tijdschriften. Talloze boeken zijn verschenen over de levensloop van de man die ondertussen al meer dan elf jaar paus is. Maar vandaag verschijnt een autobiografie waarin de paus het heft in eigen handen neemt en zijn levensverhaal vertelt zoals hij vindt dat het verteld moet worden. Zonder de 'legendes en mythes' die over hem de ronde doen en met vele bekende en minder bekende eigen anekdotes.
Niet een Vaticaanse uitgeverij, maar de in New York gevestigde HarperCollins publiceert Life. My Story Through History. Het boek verschijnt in het Italiaans en in vertalingen in de Verenigde Staten, Canada, enkele Zuid-Amerikaanse landen en een aantal Europese landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland. Er is nog geen Nederlandse vertaling.
Op het omslag van het boek prijkt de naam van paus Franciscus als auteur. Maar in werkelijkheid is dit megaproject verzorgd door de Italiaanse journalist Fabio Marchese Ragona, een oude bekende van Franciscus.
Van zijn hand zijn de makkelijk leesbare introducties bij de verschillende hoofdstukken, waarin de levensgeschiedenis van de paus verbonden wordt met belangrijke gebeurtenissen in de wereld. Van de Tweede Wereldoorlog tot de val van de muur van Berlijn. Van de aanslagen van 11 september tot de coronapandemie.
De verhalen die Franciscus vertelt zijn persoonlijk en in spreektaal opgetekend. Je hoort zijn stem door de woorden heen en wordt meegenomen in zijn belevingswereld.
Levenswijsheden van een 'oude man'
"Dit boek verschijnt opdat vooral jonge mensen kunnen luisteren naar de stem van een oude man en nadenken over wat hij op onze planeet heeft meegemaakt. Opdat ze niet dezelfde fouten maken als hij", zegt Franciscus.
Maar het boek lijkt vooral bedoeld om een breed publiek een beter inzicht te geven in zijn persoonlijkheid. Hoe Argentijns hij denkt, en dus niet Europees of Amerikaans. Waar zijn enorme liefde voor de arme mensen en de verdrukten vandaan komt en zijn totale afwijzing van iedere vorm van oorlog. Wat voor soort Kerk hem voor ogen staat: open en inclusief, maar zonder de rooms-katholieke leer te veranderen.
Veel aandacht gaat uit naar zijn afkomst, als kind van immigranten. We wisten al dat de kleine Jorge Mario Bergoglio erg gehecht was aan zijn in Italië geboren grootouders Giovanni en Rosa. Ook zijn leven voor zijn roeping tot priester komt ruim aan de orde. Zijn werk als chemisch laborant en zijn verloving met een meisje.
Franciscus voegt eraan toen dat hij tijdens zijn priesteropleiding opnieuw een korte hevige verliefdheid had gekend. Iets dat zijn eigen zuster in een interview meteen na zijn verkiezing tot paus in 2013 met klem had ontkend.
'Nooit meer televisie kijken'
In de zomer van 1990 keek Bergoglio samen met andere priesters vaak televisie. Op een avond zag hij dingen die hij zelf "niet betamelijk" vond voor een priester. "Niets gewaagds", zo vertelt hij, "maar wel ongepast". De volgende dag deed hij de plechtige belofte om nooit meer tv te kijken. Wat misschien mede verklaart waarom hij niet altijd de impact van zijn woorden via de media weet in te schatten.
Franciscus geeft ook zijn eigen versie van zijn verkiezing tot paus. Interessant is de korte toespraak die is opgenomen in het boek, waarmee hij tijdens de voorbereidende vergaderingen voor het conclaaf veel indruk maakte op de kardinalen. Op basis van die kleine drie minuten, zo zegt hij zelf, stond hij meteen op de kaart als pauskandidaat.
Emeritus bisschop van Rome
In het laatste hoofdstuk verrast Franciscus met een kleine scoop. We wisten al dat hij niet van plan is om af te treden en dat hij na zijn dood begraven wil worden in de basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome. Maar mocht hij onverhoopt toch moeten aftreden vanwege "ernstige lichamelijke problemen", dan zegt hij te willen verhuizen naar die basiliek om daar als gewone biechtvader de biecht af te nemen. Hij zou zich dan 'emeritus bisschop van Rome' laten noemen en geen emeritus paus.
En daarmee is de kous af wat betreft een mogelijke herhaling van de 'twee pausen', na het aftreden van Benedictus. De Duitse paus trad af in 2013, liet zich vervolgens emeritus paus noemen, en leefde tot zijn dood, ruim een jaar geleden, teruggetrokken in het Vaticaan.
