Het 'silicon shield' wordt het ook wel genoemd; de status van Taiwan als chipsupermacht. China en het Westen zijn zo afhankelijk van Taiwanese chips dat dat land het ziet als levensverzekering tegen een invasie van rivaal China.
Maar de status van chipsupermacht staat onder druk nu Chinese toegang tot Taiwanese chips is ingeperkt en westerse landen hun afhankelijkheid van het Taiwanese chipvernuft proberen terug te dringen. Hoe lang redt de chip Taiwan nog?
Trots op de chip
Op de campus van de Tsing Hua Universiteit in Hsinchu staan jonge Taiwanezen in de rij om aan de slag te gaan bij de trots van hun land. "Mijn ouders werken beiden in de halfgeleiderindustrie, dus het had van jongs af aan al mijn interesse", vertelt Wu Hsuan.
Ch'en Chia-wei is al een aantal jaar verder. "De meeste van mijn oud-klasgenoten zitten al bij TSMC", zegt hij. Taiwan produceert zo'n 90 procent van de meest geavanceerde chips in de wereld, het gros daarvan komt van TSMC.
Veel zorgen hoeven de jongeren zich voorlopig niet te maken. De Taiwanese chipindustrie staat te springen om talent. Maar de ontwikkelingen op chipgebied gaan razendsnel, onder meer omdat China er volop op inzet.
China wil zelfvoorzienend worden
Het buurland investeerde de afgelopen jaren honderden miljarden euro's in de industrie. China is vastberaden tegen elke prijs zelfvoorzienend worden en ziet zich gesterkt in dat idee vanwege onder meer de exportbeperkingen op de leveranties van geavanceerde ASML-machines uit Nederland.
De achterstand is nog lang niet ingelopen, voortgang boeken doet China wel, zegt Lin Ben-jeng. Hij is voormalig president van het Taiwanese TSMC. "Naarmate je meer chips bouwt, loop je tegen meer fouten aan. Dat heeft ze de mogelijkheid gegeven om te leren."
Tegelijkertijd ziet TSMC zich gedwongen dichter bij haar afzetmarkten te produceren. Als gevolg van de Amerikaanse Chips Act en de Europese chipverordening, bedoeld om afhankelijkheden terug te dringen, verrijzen nu ook in Dresden en Arizona TSMC-fabrieken. In het Japanse Kumamoto werd afgelopen week het rode lint doorgeknipt voor een nieuwe fabriek.
Als er iets met Taiwan zou gebeuren, zou je je auto's niet kunnen repareren.
De chipindustrie, TSMC voorop, wordt gezien als levensverzekering voor Taiwan. In 2021 noemde de Taiwanese president Tsai Ing-wen de industrie een schild tegen een Chinese invasie. Staat die status nu onder druk?
"Ik denk niet dat Xi Jinping de beslissing gaat nemen op basis van hoeveel chips Taiwan produceert", zegt Roy Chun Lee. Hij was tot voor kort plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, nu de facto ambassadeur van Taiwan in Brussel. "We moeten diversifiëren om het vertrouwen te houden dat we altijd kunnen blijven leveren", nuanceert hij de recente ontwikkelingen. "Nu zijn er landen die ons met wetten en subsidies helpen om precies dat doel te bereiken."
Het zwaartepunt van de activiteiten van TSMC blijft evenwel in Taiwan, maar Lee vindt dat er genoeg andere redenen zouden moeten zijn voor bondgenoten om op te staan voor Taiwan. "Het gaat om veel meer dan alleen de chips die we produceren, of dat we een democratisch land zijn dat wordt bedreigd", zegt Lee. "Als er iets met Taiwan zou gebeuren, zou je je auto's niet kunnen repareren. Als je e-mailserver niet beschikbaar is, kun je die niet herstellen omdat er geen reserveonderdelen meer zijn."
Acute militaire dreiging zegt hij niet te zien, wel dagelijkse intimidatie. Reden om overal op voorbereid te zijn. "Op dit moment vergroten we bijvoorbeeld onze LNG-reserves van zeven naar veertien dagen", vertelt Lee. "Al vermoed ik dat bij zo'n potentiële blokkade veel fabrieken de productie tijdelijk zullen staken. Bovendien: ik denk niet dat dat landen in andere delen van de wereld zich zouden houden aan zo'n Chinese blokkade."
Nederland moet zich realiseren dat hun economische en technologische belangen direct verweven zijn met een potentieel conflict in de Straat van Taiwan.
Hulp van Amerika en Europa
Voor defensiematerieel is Taiwan afhankelijk van de VS, maar Lee kijkt ook nadrukkelijk naar Europa. "Ik denk niet dat Europese landen, ook de Nederlandse regering geloven dat ze in staat zijn hun hulp militair uit te breiden. Wel zouden we graag zien dat ze meer zouden doen om in te zetten op de vrijheid van navigatie in dit deel van de wereld." Doorvaarten dus, met marineschepen in de Straat van Taiwan.
Dat is in hun eigen belang, wil Lee nog maar eens benadrukken. "Europese landen, ook Nederland moeten zich realiseren dat hun economische en technologische belangen direct verweven zijn met een potentieel conflict in de Straat van Taiwan", zegt de topdiplomaat, die denkt dat Peking nog altijd hoopt de oorlog te winnen zonder te vechten. "Maar de beste oplossing daarvoor is om dat te voorkomen, door de prijs daarvan voor China zo hoog mogelijk te maken."
In augustus 2022 maakte Nieuwsuur deze video over de Taiwanese chipindustrie:
