Defensie-bedrijven hekelen houding van banken: 'Er zit een smet op ons'
Banken gaan op korte termijn in gesprek met defensiebedrijven en ministeries om te onderzoeken hoe drempels voor de defensie-industrie weggenomen kunnen worden. Nederlandse defensie-bedrijven vinden dat banken hen tegenwerken bij het zakendoen.
Bedrijven in de wapenindustrie krijgen lastig een lening of een zakelijke rekening, zeggen ze. Vanuit de overheid is er de wens om de defensie-industrie te laten groeien, maar volgens de defensiebedrijven komt daar zonder hulp van de banken weinig van terecht.
Geur van wapens
"Het gaat erg moeizaam", zegt Henk van der Scheer van Defenture. Zijn bedrijf ontwikkelt 4x4 voertuigen die Nederlandse commando's gebruiken. "Al het ontwikkelingskapitaal wat in ons bedrijf zit, is eigen ingebracht geld.
Banken hebben een verkeerd beeld van defensiebedrijven, zegt hij: "Er hangt de geur van wapens omheen, terwijl wij onszelf zien als autofabrikanten. De beleving is dat wij dit leveren aan een militair om mensen dood te maken, maar we helpen hiermee onze vrede behouden."
"Los van die smet op ons, is het voor banken lastig om voor de langere termijn toekomst te zien in de defensie-industrie."
De banken zien de defensie-industrie als een sector met een hoog risico. Regels die witwassen en terrorismefinanciering moeten tegengaan, vereisen dat er uitgebreid onderzoek naar klanten wordt gedaan. Als de informatie onvoldoende is, kan een bank de klant weigeren.
Dat verscherpte toezicht zal voorlopig niet veranderen, maar banken willen wel bekijken of er drempels zijn die weggenomen kunnen worden. "Banken realiseren zich dat de defensie-industrie nodig is, juist voor het handhaven van de nationale veiligheid en internationale rechtsorde", zegt een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Banken. Welke maatregelen er precies worden genomen, is nog niet bekend.
Geen grote sector
Er zijn banken die principieel zeggen niet met de defensie-industrie in zee te willen. De grote banken sluiten de industrie niet uit, maar het is geen grote sector. Rabobank zegt desgevraagd dat de omvang van de investeringen in de defensie-industrie verwaarloosbaar is en dat die de laatste jaren niet is gegroeid.
"Er gelden strikte eisen waaraan potentiële klanten moeten voldoen", zegt een woordvoerder. "Zo moet compleet uitgesloten zijn dat wapens en munitie terechtkomen bij controversiële regimes. Hier zijn we niet lichtvaardig in."
Volgens ING vraagt de geopolitieke situatie om een actievere rol van banken in de versterking en uitbreiding van de Europese defensiesector. De bank is bereid om samen met het ministerie van Defensie te onderzoeken hoe die een actievere rol kan spelen in het versterken van de Nederlandse en Europese defensiecapaciteit.
Daarbij wil ING zich houden aan het bestaande financieringsbeleid. Dat is vooral gericht "op het voorkomen van enige betrokkenheid bij de financiering van controversiële wapens". De bank financiert de reguliere defensie-industrie, op voorwaarde dat die geen controversiële wapens maakt en rekening houden met de Nederlandse en Europese belangen.
Pensioenfondsen
Demissionair minister Ollongren van Defensie deed deze week de oproep aan pensioenfondsen om meer geld te steken in de defensie-industrie. Tegen Nieuwsuur zeggen de pensioenfondsen dat ze daartoe bereid zijn, maar dat er een belangrijke rol ligt voor de Nederlandse overheid.
"Defensie moet eerst komen met heldere plannen voor langdurige orders", zei Edith Maat van de Pensioenfederatie, waaronder vrijwel alle fondsen vallen. "Als de vraag er is en het levert een goed rendement op, gaan financiële instellingen vanzelf investeren."
Het ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland met meer dan 460 miljard aan vermogen, sluit zich daarbij aan. "Mensen kunnen wel zeggen 'er moet meer geïnvesteerd worden in wapens', maar dan moeten er eerst meer opdrachten vanuit de overheid aan de wapenbedrijven worden gegeven", zegt ABP-voorzitter Harmen van Wijnen. Tussen de pensioenfondsen en ministeries zijn daarover gesprekken aan de gang.
