'Der Kaiser' bezorgde Oranje trauma: 'Johan was beter, ik ben wereldkampioen'

7 juli 1974. Door het Olympia-stadion in München trekt een golf van gejuich als de aanvoerder van het West-Duitse voetbalelftal op de tribune tussen de hoogwaardigheidsbekleders de grote, gouden WK-trofee in de lucht steekt.

Franz Beckenbauer (die zondag op 78-jarige leeftijd is overleden) lacht er triomfantelijk bij, de man met de donkere krullen en dito bakkebaarden. Zijn blik trots, maar ook ingetogen. Alsof hij het nog niet helemaal kan geloven. In deze stad, waar hij 29 jaar eerder werd geboren, juicht nu iedereen voor hem en zijn team. Sterker: het hele land staat op z'n kop.

Op de rechtermouw van zijn witte shirt zit een groene grasvlek, om zijn linkerarm hangt de aanvoerdersband. 'Der Kaiser', zo wordt hij genoemd. Een betere bijnaam is er op dit moment ook niet te verzinnen. Duitsland is wereldkampioen en Beckenbauer is de elegante regisseur die zijn ploeg naar die wereldtitel leidde.

Dit glorieuze moment voor Duitsland bezorgde een hele generatie Nederlanders een trauma: Duitsland won de WK-finale met 2-1 van het door Johan Cruijff aangevoerde Nederlands elftal.

"Nederland was de beste ploeg van het toernooi, maar wij hebben de finale gewonnen", zei Beckenbauer later. En: "Johan was de betere voetballer, maar ik ben wereldkampioen."

Eigenlijk was Beckenbauer helemaal geen verdediger. Daar was hij veel te gracieus voor. Een kaarsrechte libero die spitsen van de bal zette zonder ooit een overtreding te maken. Een aristocraat, die het liefst zijn passjes gaf met buitenkantje rechts.

WK-finale op zijn twintigste

Franz Anton Beckenbauer werd geboren op 11 september 1945 en groeide op in de naoorlogse puinhopen van München. Van jongs af aan viel Beckenbauer op vanwege zijn overzicht, leiderschap en ragfijne techniek.

En die keizerlijke statuur toonde hij in de meest tot de verbeelding sprekende wedstrijden in de voetbalgeschiedenis. Zoals de WK-finale van 1966. In Engeland speelde de 20-jarige Beckenbauer, toen nog als middenvelder, de sterren van de hemel.

Zo goed was hij dat de Engelse bondscoach Alf Ramsey in de finale op Wembley zijn beste speler, Bobby Charlton, opofferde om hem af te stoppen. Beckenbauer en Charlton speelden elkaar uit de wedstrijd. En Engeland werd wereldkampioen.

Met mitella in 'wedstrijd van de eeuw'

Vier jaar later speelde Beckenbauer de hoofdrol in wat later 'de wedstrijd van de eeuw' zou worden genoemd. In een snikheet Azteken-stadion in Mexico-Stad ontwikkelde de halve finale tussen West-Duitsland en Italië zich tot een slijtageslag voor de eeuwigheid.

Halverwege de tweede helft ging Beckenbauer in de aanval. Op de rand van de zestien werd hij gestuit door een Italiaanse verdediger. Der Kaiser kwam verkeerd terecht en zijn schouder schoot uit de kom.

In die jaren waren wissels nog niet toegestaan en dus speelde Beckenbauer voort met een arm tegen zijn borst gezwachteld. Beckenbauer bleef fier overeind, al kon hij niet voorkomen dat West-Duitsland in de verlenging alsnog capituleerde (4-3).

Het was wachten op de eerste grote titel. Die kwam er in 1972 toen Beckenbauer in Brussel Europees kampioen werd door met West-Duitsland in de finale de Sovjet-Unie te verslaan.

1974

Twee jaar later begon West-Duitsland als grote favoriet aan het WK in eigen land. Maar na de smadelijke nederlaag in de broederstrijd met de DDR (doelpunt Jürgen Sparwasser) sloeg de schrik de Duitsers om het hart.

Toch bereikten Beckenbauer en zijn ploeg de finale in het Olympia-stadion van München. Het werd een krachtmeting met die andere grootheid van de jaren zeventig, Johan Cruijff. De eerste slag was voor de Oranje-captain, maar Beckenbauer lachte het laatst.

Na de hegemonie van Cruijffs Ajax in Europa volgde de die van Beckenbauers Bayern München. Drie keer op rij wonnen de Zuid-Duitsers de Europa Cup I. En ook mocht Beckenbauer vier landstitels, vier nationale bekers, een Europa Cup II en een wereldbeker bijschrijven.

Een prijzenkast waar Cruijff niet aan kon tippen. Maar in de verkiezing van Europees voetballer van de eeuw eindigde Beckenbauer toch als tweede, achter zijn Nederlandse concurrent.

Panenka en Pélé

Beckenbauer sloot zijn interlandloopbaan, die 103 wedstrijden telde, af op het EK van 1976 met zijn vierde finale op een groot eindtoernooi.

En ook die finale werd er eentje voor de geschiedenisboeken. Tsjechoslowakije voorkwam een reprise van de WK-finale door Oranje uit te schakelen en sloeg in de finale toe na strafschoppen. De beslissende strafschop werd benut door Antonin Panenka; zijn boogbal werd een begrip.

Een jaar later vertrok Beckenbauer naar de Verenigde Staten, waar hij ging spelen voor New York Cosmos. Nog even keerde hij terug in de Bundesliga bij Hamburger SV om zijn loopbaan in 1983 af te sluiten in New York.

Na zijn keizerlijke loopbaan als voetballer, die bijna dertig jaar duurde, volgde nog een koninklijke carrière als coach.