Vrouwen van Russische militairen in verzet: 'Mijn man mag niet in de gehaktmolen'
"Het enige wat ik wil, is dat hij zijn kinderen mag zien opgroeien." De Russische Ina is radeloos. Haar man is al sinds september 2022 gelegerd aan het front in Oekraïne. Zicht op terugkeer is er niet. "Toen hij werd opgeroepen, waren onze kinderen 1 en 2 jaar oud. Zij groeien nu op zonder vader."
Protest in Rusland is een zeldzaamheid geworden, maar de afgelopen weken is er steeds vaker een opvallend tegengeluid te horen. Het komt van vrouwen als Ina, die zich zorgen maken over hun man, zoon of vader in het leger. Zij eisen de terugkeer naar huis.
De vrouwen nemen video's op met emotionele boodschappen. "Alsjeblieft, laat mijn man leven", smeekt een vrouw uit de regio Samara. "Mijn man is zijn zicht en gehoor deels verloren, laat hem thuis herstellen", zegt een lotgenoot in een andere video. "Deel deze video op je sociale media!"
Een greep uit de smeekbedes:
De vrouwen kiezen hun woorden zorgvuldig. Het protest richt zich niet tegen de oorlog zelf, of tegen oorlogsmisdaden die worden begaan. De vrouwen willen vooral dat hun geliefdes worden vervangen door een nieuwe rekruut. In de video's zijn opvallend veel verhalen te horen van gewonde mannen die worden gedwongen door te vechten.
"Ik ben ook tegen de oorlog zelf, maar het is te gevaarlijk om dat te zeggen", zegt Ina via Telegram. Uit vrees voor vervolging is ze uiterst voorzichtig en spreekt ze op anonieme basis. "Maar er zijn ook vrouwen die hun man zijn verloren en toch de oorlog steunen. Zo sterk is de propaganda hier."
Criminelen wel naar huis
Het Russischtalige onafhankelijke medium Vazjnje Istori meldt dat Moskou steeds vaker klachten ontvangt over de mobilisatie. Sinds het begin van de oorlog kwamen al 180.000 klachten binnen. Ter vergelijking: in heel 2018 waren dat er 2300. De meeste grieven gingen over uitbetalingen, mobilisatie of verlenging van de contractperiode, aldus de nieuwssite.
Veel woede richt zich tegen het uitblijven van verlof, terwijl de meesten al een jaar van huis zijn. Extra zuur is dat gerekruteerde gevangenen als beloning na een half jaar wel naar huis mogen. "Hun straf wordt dan kwijtgescholden, terwijl mijn man wordt gestraft en langer moet blijven", zegt een van de vrouwen in een video.
Demonstreren op straat is geen optie. De benodigde vergunning wordt standaard afgewezen, met een beroep op de coronaregels. Eenmaal werd een bijeenkomst in Novosibirsk toegestaan, maar achter gesloten deuren.
Een alternatief zijn subtiele acties, zoals het ophangen van protestboodschappen in kerstbomen op straat:
De angst voor repressie is groot. Een van de actiegroepen, Weg naar Huis, zegt dat de geheime dienst FSB actief mannen van protesterende vrouwen opspoort. Zij zouden worden ondervraagd, bedreigd en gedwongen het thuisfront gerust te stellen.
Er gaan veel geruchten rond, zegt de Siberische Ina. "Er wordt gezegd dat mannen van protesterende vrouwen naar de 'gehaktmolen' worden gestuurd." Dat komt neer op de voorste linie, waar vaak met slechte uitrusting Oekraïense posities worden bestormd. "Dat wil ik absoluut niet. Ik denk ook niet dat het gebeurt, maar het schrikt andere vrouwen wel af."
Ik wil geen slaaf zonder rechten worden.
Ook vanuit haar omgeving krijgt Ina weerstand. "Ik had een poster op het balkon gehangen, met daarop de tekst "Geef de kinderen hun vaders terug". Een paar dagen later kwam mijn schoonmoeder in tranen langs: de poster moest eraf. 'Weet je wel in welk land je woont?' zei ze."
De Russin zegt veel vrouwen te kennen die in dezelfde situatie zitten. "Van sommigen is de man omgekomen, in veel gevallen is hij 'vermist'." Bekend is dat omgekomen militairen vaak als vermist worden geregistreerd, zodat er geen nabestaandenuitkering hoeft te worden betaald. Een deel van de vrouwen blijft toch de oorlog steunen, vertelt Ina. "Zo sterk is de propaganda hier."
Ina klinkt desondanks strijdbaar. "Ik wil geen slaaf zonder rechten worden en mijn mond houden." Ze hoopt haar man snel terug te zien. Ondertussen hangt ze het huis vol met foto's van hem. "Zodat onze kinderen hem niet vergeten."
