Enorm aanbod kerstfilms op tv en via streaming: 'Zit een hoop fastfood tussen'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Candy Cane Lane, Klaus, The Christmas Chronicles, The Nightmare Before Christmas, Eerste Hulp bij Kerst en uiteraard Home Alone: het is een kleine greep uit de kerstfilms die dit jaar op tv en streamingdiensten te zien zijn. Maar echte goede films vinden in het aanbod is soms best lastig, zeggen filmkenners.

In de Verenigde Staten werden altijd al veel kerstfilms gemaakt, maar lang niet alle producties vonden hun weg naar Nederland, zegt filmrecensent Wilfred Takken. Voor NRC kijkt hij sinds 2018 de nieuwe kerstfilms die op de streamingdiensten verschijnen. "Streamers hebben het bereik vergroot, je kunt alle meuk erop zetten."

Hij doelt daarbij vooral op de zogenoemde Hallmark-kerstfilms die op tv ook op RTL 8 te zien zijn en bij de streamingdiensten op onder meer Videoland en Prime. Deze films zijn oorspronkelijk gemaakt voor het Amerikaanse televisiekanaal van Hallmark, dat er jaarlijks vanaf oktober het net mee vult.

Ook filmjournalist bij NPO 3 en VPRO Cinema Extra Noa Johannes, die deze periode graag kerstfilms kijkt, spreekt van een "mega-aanbod". "Je komt er echt in om. Je ziet door de kerstbomen het bos niet meer: heerlijk!"

Een illustratie van dat aanbod: Variety bracht in kaart dat Hallmark vorig jaar veertig films uitbracht die zich tijdens de kerstdagen afspelen. En dan is daar ook concurrent Lifetime, dat ook vele van deze films produceert. Het kerstfilmaanbod op de streamingdiensten wordt aangevuld met oude bioscoopfilms en originele producties waarvan er ook ieder jaar weer meer komen.

Beide recensenten noemen vooral de films van Hallmark als kwalitatief mindere films. Johannes spreekt van "het fastfood onder de kerstfilms", guilty pleasures. "De kwaliteitslat ligt lager, maar er is wel een groot publiek voor."

Takken: "Dat zijn meestal heel conservatieve romcoms met een vaak drukke vrouw uit de grote stad die succesvol is, maar iets mist. Die trekt zich dan terug in haar geboortedorp en wordt verliefd op een jeugdvriend."

Nog altijd zijn dit soort formulefilms populair, maar op streamingdiensten ziet Takken wel meer variatie. "Er komen bijvoorbeeld verhalen over gay stellen. En je ziet iets meer kleur en films met een overwegend zwarte cast."

Toch zegt hij dat ook daar aspecten terugkomen die je volgens hem bij andere films niet zou accepteren. Hij noemt onder meer "de pot suiker" die over de films is uitgestrooid: het mierzoete karakter van veel van deze films. "Je kijkt minder kritisch. Je pikt dingen die je normaal niet zou pikken."

Johannes erkent dat zij als recensent bij het kijken van kerstfilms soms ook de lat een beetje lager legt dan normaal. "Maar dat wil niet zeggen dat er niet heel goede kerstfilms gemaakt worden. Want ook binnen het genre heb je films die niet alleen vanuit nostalgisch oogpunt gekeken kunnen worden, maar die echt goed in elkaar zitten."

Als voorbeelden noemt zij onder meer klassiekers als It's a Wonderful Life (1946) en The Holiday (2006), maar ook The Holdovers, die dit jaar is uitgekomen.

Als een voorbeeld van een succesvolle kerstfilm in de afgelopen jaren noemt Johannes Jingle Jangle: A Christmas Journey uit 2020. Deze Netflix-musicalfilm gaat over een speelgoedmaker die met zijn kleindochter onder meer op zoek gaat naar een gestolen uitvinding. De film werd gemaakt door de zwarte regisseur David Talbert, die groot fan was van kerstfilms.

Johannes: "Hij wilde die passie met zijn eigen kind delen en zag dat veel van die films bijna geen gekleurde hoofdpersonages hadden. Dat vond hij niet erg, maar hij dacht wel: laat ik mijn eigen magische film met een kleurrijke cast maken."

Ze noemt ook de Familie Claus-reeks als voorbeeld van succesvolle kerstfilms in de afgelopen jaren, een Vlaams-Nederlandse coproductie over een jongen die zijn opa, die de kerstman is, helpt.

Hoewel geen kerstfilm, maar een kerstserie op Netflix, noemen beide filmkenners de Noorse kerstcomedyserie Hjem til jul als goed voorbeeld van een echt verfrissende productie. Johannes: "Die is niet bang om buiten de lijntjes te kleuren. Lekker ad rem en niet al te braaf." Takken prijst ook de Noorse serie Julestorm, van dezelfde makers.

Klassiekers?

Of deze titels ook echt klassiekers worden zoals Love Actually en Home Alone, durven ze niet te zeggen. "Ik denk in ieder geval niet dat je films krijgt die de populairste classics gaan vervangen", stelt Johannes. "Een titel als Home Alone gaat nog heel lang mee. Iedere generatie deelt die weer met zijn kinderen."

Takken denkt dat sommige nieuwe films wel de potentie hebben om uit te groeien tot een kerstklassieker. "Het kan altijd. Het is voor de filmstudio's net als met kerstnummers: het is honderd keer schieten en dan één keer raak."