Reconstructie: ME'ers 'als ratten in de val' bij bestorming AZ-stadion door Legia-fans
"Dit geweld was buiten alle proporties. ME'ers hebben traangas moeten gebruiken om te kunnen vluchten, er zijn wapenstokken afgenomen en daar is de politie ook mee geslagen. Het is te bizar voor woorden."
Het liep op 5 oktober totaal uit de hand in Alkmaar bij de Conference League-wedstrijd tussen AZ en Legia Warschau. Het ging vooral over de ongeregeldheden na afloop van het duel, maar er is nu ook meer duidelijk over wat zich een uur vóór het eerste fluitsignaal afspeelde.
Tot nu toe was er alleen een schriftelijke verklaring van de autoriteiten over geweld tegen de politie voor de wedstrijd. Beelden en getuigenissen ontbraken. Tot nu.
Diepe sporen
Het geweld liet bij de betrokken politiemensen diepe sporen na, zo vertelt een ME'er bij hoge uitzondering. Hij mag niet herkenbaar in beeld en zijn stem is vervormd.
Bekijk hier een reconstructie van Guido van Gorp, onderzoeksjournalist van NOS Sport, over een volledig ontspoorde dag vol geweld.
Honderden Legia-supporters zonder kaartjes bestormen voorafgaand aan het duel de toegangspoort van het uitvak. Ze klimmen over de poort en slopen hekken. Een klein groepje ME'ers wil ingrijpen, maar is kansloos tegen de grote menigte. Wapenstokken worden afgepakt en tegen de politiemensen gebruikt. De ME probeert zich te redden met traangas.
Drie ME'ers raken gewond. Een van hen wordt bewusteloos geslagen.
De voorbereiding
Enkele weken voor de bewuste wedstrijd hoort de ME'er dat hij wordt ingezet bij AZ-Legia. "Ik was niet bang, maar er volgde wel meteen gezonde spanning. Die was voor Legia meer aanwezig dan bij andere buitenlandse clubs, ze hebben toch een beruchte naam in Europa", zegt hij tegen de NOS.
"Op de dag zelf begint de mindset te groeien op het moment dat ik het pak aantrek. We hebben een briefing met alle manschappen. De plannen A, B en C worden goed doorgenomen."
Maar in de loop van de dag pakt het anders uit.
"Er waren afspraken gemaakt over een wisselpunt voor de kaartjes in Den Haag. Dat liep niet, er kwamen niet veel supporters heen."
Van de 1150 beschikbare kaarten worden er maar 200 opgehaald. Veel supporters komen niet onder politiebegeleiding in bussen naar Alkmaar, maar zonder kaartje op eigen vervoer. "Dan ga je van plan C naar D. Dat betekent veel improviseren", vertelt de ME'er.
'Ze konden geen kant op'
Honderden supporters zonder kaartje dringen alsnog het stadion binnen. De kleine groep ME'ers bij het uitvak kan weinig uitrichten.
"Je ziet het gebeuren en je kan er weinig aan doen", zegt de Noord-Hollandse politiechef Hamit Karakus, die verderop in het stadion zit en de camera's in de gaten houdt. "De ME'ers stonden aardig in de verdrukking, ze konden geen kant op."
"Als ik die beelden zie, dan word ik woest", vertelt de anonieme ME'er aan de NOS. "Uiteindelijk staat iedereen zijn of haar werk te doen, dan moet je gewoon van hen afblijven. Het geweld was buiten alle proporties."
"Collega's moesten vluchten, moesten traangas gebruiken, hun geweldsmiddelen werden afgenomen en ze werden met hun eigen wapens geslagen. Dit was te bizar voor woorden, dat doet wel wat met je."
Was het eigenlijk wel verstandig om die kleine groep ME'ers op die grote massa fans af te sturen? "Achteraf gezien was het een extreem gevaarlijke situatie", stelt Karakus.
"Maar toen hadden we nog geen signalen dat het zo uit de hand kon lopen. Stewards zouden de fans met tickets naar binnen kunnen begeleiden, maar dat zo'n grote groep zonder ticket naar binnen wilde, was totaal onverwacht voor ons."
De anonieme politieman wordt gevraagd om te komen helpen: "Met een gasmasker op trek ik sprintend langs het stadion. Het was een redelijk chaotische situatie met heel veel boze supporters. Ik heb dit nog nooit in deze proporties meegemaakt."
'Als ratten in de val'
Uit stukken in het strafdossier, ingezien door de NOS, blijkt dat er vlak na de eerste vechtpartij en het gooien van traangas nóg een hachelijk moment volgt.
De groep ME'ers rent van het parkeervak naar het uitvak om hun collega's te helpen, maar ze zien niemand meer. Wel joelende fans die zich dreigend tot hen lijken te richten.
De ME'ers trekken zich terug, maar zien een achtergebleven groep Legia-fans vanuit de parkeerplaats achter hen naderen. "Ik stond met mijn sectie klem tussen deze supporters en de supporters op de tribune. Er was één klein nooddeurtje, dat op slot zat. Als wij daar zouden worden aangevallen door de Legia-supporters, zaten wij als ratten in de val."
"Ik heb meermaals gevraagd wat mijn opdracht was, maar ik kreeg niks anders door dan 'houd positie'. Na de vechtpartij heb ik ervoor gekozen de supporters het stadion in te laten. Ik begreep ook wel dat er op deze manier geen kaartcontrole was, maar ik vond hierin mijn eigen veiligheid belangrijker."
De rellen hebben bij de politiemensen diepe sporen achtergelaten. Voor de anonieme ME'er heeft deze dag zijn totale kijk op het voetbal veranderd.
"Ik vond het leuk om met mijn zoon naar het stadion te gaan. Maar daar denk ik nu wel drie keer over na. Ik zag kinderen met hun vader vooraan staan, huilen. Ze waren trots dat ze met hun papa naar het stadion mochten en op het volgende moment aanschouwen ze dit. Die kinderen zetten nooit meer een stap in het stadion."
De kans dat het gedrag van de Legia-fans verandert, acht hij klein. "Ik heb de hele wedstrijd langs het uitvak gestaan waar een jongetje van ongeveer dertien jaar oud negentig minuten lang op een ruit heeft staan bonken en dingen naar de politie staan roepen. Volwassen mannen achter hem gaven hem schouderklopjes. Hoe ga je dat ooit een halt toe roepen?"
