Drugsafval zorgt steeds vaker voor problemen in natuurgebieden. Vaak is onduidelijk wie de chemische troep moet opruimen en wie daarvoor moet opdraaien. Dat leidt soms tot jarenlang juridisch getouwtrek, wat volgens boswachters ten koste gaat van de natuur.
Vroeger dumpten criminelen hun drugsafval meestal in blauwe vaten of jerrycans. Tegenwoordig gooien ze het steeds vaker rechtstreeks in de natuur, bijvoorbeeld in sloten.
Saneren is dan een enorme opgave, vertelt Floris Hoefakker, boswachter in de omgeving van Breda. "Zo'n sloot moet dan afgedamd worden: al het water moet eruit. En dan komt er nog een paar ton grond bij die ook is vervuild."
Bovendien zijn niet alle dumpingen van drugsafval zichtbaar. Veel chemisch afval verdwijnt in de grond, in sloten of op andere plekken in de natuur.
Alles wat op die bodem groeit gaat vroeg of laat dood.
Dat is niet alleen veel werk, het is ook duur. Volgens bodemdeskundige Luc Smolders van saneringsbedrijf Ortageo gaat het over minimaal tienduizenden, soms zelfs honderdduizenden euro's per sanering. "Of nog meer in extreme gevallen."
Wie moet dat betalen? In eerste instantie de eigenaar van de grond, zegt Smolders. Maar wat als die eigenaar een nietsvermoedende en onschuldige particulier is?
De zaak-Zundert
Zoals in Zundert. In 2020 bleek dat op het terrein van een hoogbejaarde man drugsafval lag. De Brabantse gemeente wilde de opruimkosten op hem verhalen. Tot ontsteltenis van zijn advocaat, die een rechtszaak aanspande. Onlangs stelde de Raad van State de inmiddels overleden bewoner in het gelijk.
Een flinke opluchting voor zijn nabestaanden, maar natuurliefhebbers zien zulke juridische gevechten met lede ogen aan. Want de daadwerkelijke sanering begon in Zundert pas ruim drie jaar na de vondst van het afval.
In al die jaren is de natuurschade enorm vergroot, zegt boswachter Hoefakker. "Het is zwaar chemisch. Als zoiets wordt geloosd en er komt regen overheen, dan spoelt het verder uit. Alles wat op die bodem groeit, gaat vroeg of laat dood."
'Kolossale' schade in Halsteren
In andere Brabantse regio's spelen dezelfde problemen. Deze week werd bekend dat de sanering van een stuk natuur in Halsteren (gemeente Bergen op Zoom) nog zeker twee jaar duurt. Boswachter Erik de Jonge spreekt van "kolossale" schade. "Het zal zeker honderd jaar duren voordat er weer een fatsoenlijk bos staat."
Ook in Halsteren is onenigheid over de kosten. Vooralsnog gaat de provincie die betalen, maar die probeert nog via de rechter om de kosten te verhalen op de criminelen die het drugslab opzetten.
Landelijke regels
Er is geen landelijk registratiepunt of protocol voor drugsdumpingen. In december vorig jaar raadde het RIVM aan om richtlijnen te maken zodat instanties zoals provincies, gemeenten, de politie, brandweer, drinkwaterbedrijven en waterschappen goed met elkaar kunnen communiceren. Ook de FUMO, de Friese toezichthouder voor natuur- en milieuwetgeving, deed die oproep. Maar vooralsnog is zo'n protocol er niet.
Dus is het ook moeilijk om precies te zeggen hoe veel drugsafval wordt geloosd en wat de totale opruimkosten zijn. Het RIVM meldde vorig jaar dat het gaat om ongeveer tweehonderd gemelde dumpingen per jaar.
