Poolse oppositie sluit coalitieakkoord en wil 'terug naar Europa'

De oppositie in Polen die bij de verkiezingen vorige maand een meerderheid kreeg, heeft een coalitieakkoord gesloten. Het programma is pro-Europees en oppositieleider Donald Tusk zei bij de presentatie dat de partijen "de rechtsorde zullen herstellen die verstoord is door het handelen van de voorgangers". Daarmee doelt hij op de regering van de rechts-conservatieve PiS-partij.

De nieuwe coalitie bestaat uit het liberaal-conservatieve Burgerplatform onder leiding van oud-premier en oud-voorzitter van de Europese Raad Tusk, de centrumrechtse pro-Europese groep Derde Weg en de linkse alliantie Lewica.

Rechtsstaat herstellen

Het kan echter nog een paar weken duren voordat de coalitie daadwerkelijk kan gaan regeren. President Duda heeft maandag namelijk PiS-leider Morawiecki, de huidige premier, aangewezen als kandidaat-premier. Duda is een bondgenoot van PiS.

Het is in Polen gebruikelijk dat de grootste partij als eerste de taak krijgt om een regering te vormen. PiS is met 194 zetels de grootste in het parlement, maar heeft geen absolute meerderheid en geen coalitiepartner.

De kans dat het Morawiecki de komende weken lukt om een meerderheidscoalitie te vormen, is daardoor nihil. Zeker nu Tusk met de oppositie tot een akkoord is gekomen.

Democratie, Europa en mensenrechten

Tusk noemde het regeerakkoord bij de ondertekening goed nieuws voor de rechtsstaat in Polen. "De rechtbanken zullen vrij zijn van politieke druk en het Openbaar Ministerie zal onafhankelijk en a-politiek kunnen handelen."

Tusk zei dat het ondanks de beslissing van Duda om zijn rivaal Morawiecki naar voren te schuiven de goede kant op gaat. "We zijn klaar om verantwoordelijkheid te nemen voor ons land." Een van de leiders van Lewica, Robert Biedron, zei dat Polen terugkeert naar democratie en Europa en dat mensenrechten zullen worden gerespecteerd.

Als de drie partijen onder leiding van Tusk eenmaal een regering hebben gevormd, zal een van de eerste maatregelen een nieuwe abortuswet zijn, zo kondigde Biedron aan. Onder PiS werd een extreem strenge abortuswet ingevoerd die abortus alleen in een paar uitzonderlijke gevallen toestaat, bijvoorbeeld als het leven van de vrouw in gevaar is.