Timmermans en Omtzigt bij NOS op 3 • Speciale stemhulp voor jongeren

Omtzigt: ben voorstander van minderheidskabinet

Hij hintte er al eerder op, maar ook in het verkiezingsprogramma van NOS op 3 zegt Omtzigt voorstander van een minderheidskabinet te zijn. Op die manier is vooral de Kamer aan zet, vindt Omtzigt. Timmermans liet weten dat zo'n kabinet niet zijn voorkeur heeft: hij lost de ingewikkelde uitdagingen waar de politiek de komende tijd voor staat liever met een meerderheidskabinet op.

Verder bleek dat Omtzigt er nog niet uit is of hij beschikbaar is als premier. Premier worden zou een heftige impact hebben op zijn leven en gezin. "Ik snap de vraag en zal proberen binnenkort iets meer te zeggen. Maar niet nu."

Het programma is inmiddels afgelopen, morgen komen de lijsttrekkers Jetten van D66 en Baudet van Forum voor Democratie.

GroenLinks/PvdA en NSC niet op één lijn over migratie en asiel

Het kabinet viel er deze zomer over: asiel en migratie. Twee partijen die - samen met de VVD - in de peilingen kans maken om de grootste te worden, GroenLinks/PvdA en NSC, zitten niet op één lijn als het gaat om oplossingen op dit thema.

NSC streeft naar een "migratiesaldo" van 50.000. De partij pleit voor strengere regels en is voorstander van meer deals zoals de Turkije-deal, zegt Omtzigt in het verkiezingsprogramma van NOS op 3.

Timmermans zegt dat er voor vluchtelingen die zich aan de grens melden altijd een veilige haven moet zijn. Volgens hem weet je nooit welke internationale conflicten er de komende jaren zijn dus "dat kun je niet vastleggen op aantallen".

De twee lijsttrekkers mochten met elkaar ook nog een politieke versie van het spelletje "30 Seconds" doen:

Minimumloon omhoog: inééns of in stappen?

In het speciale verkiezingsprogramma van NOS op 3 spreken Omtzigt en Timmermans over het verhogen van het minimumloon. Volgens Timmermans kan die verhoging in de komende kabinetsperiode "een heel eind komen". Omtzigt heeft er aarzelingen bij als het te snel gaat. "Je ziet in andere landen dat dat niet altijd positieve gevolgen voor de werkgelegenheid heeft."

Kijk hier naar het fragment uit de uitzending:

Omtzigt en Timmermans willen kleinere veestapel, niets eens hoe

Voor de tweede dag op rij gaan lijsttrekkers Timmermans (GroenLinks/PvdA) en Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) met elkaar in gesprek. In de verkiezingsuitzending van NOS op 3 krijgen ze vragen van twintigers en dertigers.

Gijs maakt zich zorgen over de voedselzekerheid in ons land als er straks minder vee mag zijn vanwege de stikstofproblemen. Hij vraagt wat partijen kunnen doen om te garanderen dat er genoeg voedsel is. Timmermans zegt dat de intensieve veehouderij nu tot veel export leidt. "We kunnen echt wel voor ons eigen voedsel zorgen." Hij wijst op de noodzaak van minder vee, vanwege de slechte staat van de natuur.

Ook Omtzigt wil een krimp van de veestapel maar is niet, zoals GroenLinks/PvdA, voor eventuele gedwongen uitkoop van boeren. Omtzigt wil een andere wet om de stikstofuitstoot te begrenzen (niet wat er neerdaalt, maar wat een bedrijf echt uitstoot). Hij begrijpt de zorgen van Gijs en wil ook een plan om als land op onder meer voedselvoorziening meer zelfvoorzienend te zijn.

Ook wil Omtzigt "met zijn allen gaan uitzoeken wat we vinden van een minimum voor dierenwelzijn in de toekomst". Beide lijsttrekkers benadrukken ook dat de politiek moet zorgen voor een goed perspectief voor boeren.

Kijken op YouTube: Timmermans en Omtzigt over geld en klimaat bij NOS op 3

Om 19.00 uur is het de tweede dag op rij dat de lijsttrekkers Timmermans (GroenLinks/PvdA) en Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) elkaar treffen. Dit keer zijn ze een speciale verkiezingsuitzending van NOS op 3. In de studio krijgen de lijsttrekkers vragen van twintigers en dertigers over vooral geld en het klimaat. Kijk hier.

Gekibbel BBB en JA21 over niet-blokkeren spreidingswet

Op X, het voormalige Twitter, uit JA21 kritiek op BBB, die in de Eerste Kamer heeft gestemd voor behandeling van de Spreidingswet door het huidige kabinet. De partij wil geen uitstel daarvan en fractievoorzitter Nanninga snapt daar niets van, omdat BBB tegen de spreidingswet is. "Een draai van 180 graden", oordeelt ze.
BBB-leider Van der Plas ziet het anders. Haar partij wil dat de verplichte opvang van asielzoekers door gemeenten een verkiezingsonderwerp is, en wil dat partijen zich er in de verkiezingscampagne over uitspreken. Dat is lastiger als de wet in de la is gelegd. Ook ziet BBB dat er nu een meerderheid in de Eerste Kamer is die de wet kan wegstemmen.

Nieuwe stemhulp: nu voor jongeren

ProDemos heeft een nieuwe stemhulp online gezet: speciaal voor jongeren. Er worden 20 stellingen voorgelegd, inclusief een uitlegfilmpjes over wat de situatie nu is en wat de belangrijkste voor-en tegenargumenten zijn. De stemhulp is Young Voice genoemd.

ChristenUnie en SGP tegen advies om onderzoek op embryo's te verruimen

De ChristenUnie en de SGP zien niets in het advies om de wettelijke mogelijkheden op onderzoek op menselijke embryo's te verruimen. "Dit pad moet Nederland niet op", zegt CU-lijsttrekker Mirjam Bikker. "De instrinsieke waarde van een menselijk embryo, van leven, is te groot."

Dat vindt ook Chris Stoffer van de SGP. "Mensen 'kweek' je niet, en al helemaal niet om er experimenten mee uit te voeren. Het ongeboren leven is vanaf het allereerste begin beschermwaardig."

De lijsttrekkers van de twee christelijke partijen reageren op een advies van de Gezondheidsraad aan het kabinet om niet 14 maar 28 dagen onderzoek toe te staan op embryo's die speciaal daarvoor in leven worden gehouden.

D66 staat juist achter het advies. De partij schrijft in het verkiezingsprogramma dat de 14-dagengrens "achterhaald" is en in de Embryowet moet worden verruimd. Ook de VVD is voor verruiming. De partijen stellen dat onderzoek veel informatie kan opleveren over ernstige aandoeningen en vruchtbaarheidsbehandelingen.

Kijken om 19.00 uur: Timmermans en Omtzigt bij NOS op 3

Niet-lijsttrekkers laten stem horen bij debatten over wonen, rijden en veel meer

Niet alleen de lijsttrekkers doen mee aan verkiezingsdebatten, maar ook Kamerleden. Gisteren was in het Haagse perscentrum Nieuwspoort het Grote Mobiliteitsdebat en 's avonds het Grote Volkshuisvestingsdebat. In het Haagse cultuurhuis Amare was een verkiezingsdebat over de gezondheidszorg en vrijdagavond was het Regenboogdebat, over lhbti-onderwerpen. Er staat bijvoorbeeld nog een Midden-Oostendebat en een Grote Techniek-debat aangekondigd.

Op de agenda van Nieuwspoort staat ook nog een Dierendebat en een Verkiezingsdebat Water.

Nieuws leveren deze debatten vaak niet op, omdat de Kamerleden ook niet op pad worden gestuurd om de voorpagina van de krant te halen. Het belangrijkste is dat ze hun standpunt uit het verkiezingsprogramma extra goed uitleggen aan het toegestroomde publiek en de aanwezige belangenorganisaties.

Eerdmans (JA21) hoopt op weer zeker drie zetels en een minister

Joost Eerdmans van JA21 was als tweede lijsttrekker te gast in het NOS Radio 1 Journaal. Hij zei onder meer dat hij tegen een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is omdat hij vindt dat Israël zich moet kunnen verdedigen. Ook vindt hij het een "mooi gebaar" dat de Israëlische ambassadeur in de Veiligheidsraad een Jodenster droeg. Eerdmans denkt dat de campagne de komende weken vooral door de strijd in het Midden-Oosten zal worden overheerst.

Eén van de andere grote punten voor JA21 is migratie, en dan met name de asielinstroom. Die maakt daar weliswaar "een relatief klein deel", erkent Eerdmans, maar ligt wat hem betreft veel te hoog. "Dat is een veel te hoge opdracht voor Nederland." Hij vindt dat er een tijdelijke asielstop moet komen.

De partij van Eerdmans en zijn compagnon Annabel Nanninga staat nu in de Peilingwijzer op ongeveer twee zetels. Bij de vorige verkiezingen kreeg de partij er drie, waar er inmiddels nog één van over is. Eerdmans denkt dat het er na de verkiezingen opnieuw drie kunnen worden, "misschien zelfs vier of vijf". Dan zou de partij wat hem betreft zelfs kunnen meedoen aan de nieuwe coalitie en een minister kunnen leveren.

Wie is Joost Eerdmans, de lijsttrekker van JA21?

JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans (geboren in Harderwijk, nu 52 jaar) rondde in Rotterdam een studie bestuurskunde af en had verschillende ambtelijke banen. Hij loopt al lang mee in de Nederlandse politiek. Sinds maart 2021 is hij fractievoorzitter van JA21 (de partij die hij samen met Annabel Nanninga oprichtte), maar daarvoor was hij onder meer Kamerlid voor de LPF, kandidaat voor EénNL (die partij haalde in 2006 geen Kamerzetel), wethouder voor Leefbaar Capelle en fractievoorzitter en wethouder van Leefbaar Rotterdam.

Voor de Kamerverkiezingen van 2021 stond hij op de concept-kandidatenlijst van Forum voor Democratie, maar hij trok zich terug. Eerdmans was ook presentator van radio- en tv-programma's. Hij staat bekend als heldere vertolker van conservatieve opvattingen. Voor deze verkiezingen zei hij dat een stem op JA21 tot een rechts kabinet kan leiden. Als zo'n coalitie niet mogelijk is, blijft hij liever in de oppositie. Eerdmans ziet niets in een linkse coalitie of middenkabinet.

Het NOS-Radio 1 Journaal-presentator Astrid Kersseboom spreekt elke ochtend met een lijsttrekker over de actualiteit, de belangrijkste speerpunten van de partij en er is aandacht voor de politicus zelf. Zo meteen om 08.30 uur is Eerdmans aan de beurt.

NOS-verslaggever Wilco Boom: NSC is voor PvdA/GroenLinks enige grote potentiële kandidaat

Terugblik op zelfgeorganiseerde debat tussen Omtzigt en Timmermans

Het NOS Radio 1 Journaal blikte terug op het debat tussen de lijsttrekkers Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) en Frans Timmermans (GroenLinks/PvdA), dat de partijen zelf hadden georganiseerd. "Het leek erop dat ze elkaar op veel onderwerpen kunnen vinden", zag politiek verslaggever Ewoud Kieviet. Maar over een mogelijke coalitie tussen de twee partijen was Timmermans enthousiaster dan Omtzigt.

Timmermans zei dat de twee partijen samen zouden "moeten proberen het land op een ander spoor te brengen", terwijl Omtzigt eerst wil kijken "hoe we ons programma kunnen uitvoeren".

Rens Vliegenthart, hoogleraar Strategische Communicatie aan de Wageningen Universiteit, zei dat deze nieuwe vorm van debatteren, waarin partijen hun eigen voorwaarden bepalen, toekomst heeft. "Want het gaat vooral om de perceptie daarna. Wie heeft het goed gedaan en wie niet?" Op die vragen gaan ook de traditionele media in en fragmenten zullen de komende weken nog vaak worden herhaald.

Maar hij denkt dat de traditionele, door de media georganiseerde debatten er zeker toe blijven doen, omdat die toch meer kijkers en luisteraars trekken. Bovendien doen er vaak meer partijen aan mee, wat fijn is voor de zwevende kiezer, denkt Vliegenthart.

Terugkijken: Bikker & Ouwehand, Timmermans & Omtzigt

De campagnedag van maandag 30 oktober in het kort

Gisteren trok vooral het debat tussen de lijsttrekkers Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) veel aandacht, alleen al om het feit dat de partijen de bijeenkomst zelf hadden georganiseerd en niet op een uitnodiging van een omroep hadden gewacht. Ze wilden ruim de tijd krijgen om hun standpunten duidelijk te maken en dat gebeurde dan ook. Het meest opvallende punt was dat Timmermans de samenwerking met NSC wel ziet zitten, maar Omtzigt de boot nog afhoudt.

Verder startte NOS op 3 de serie debatten op YouTube met twee lijsttrekkers. CU-leider Mirjam Bikker en Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren waren het op tal van onderwerpen behoorlijk met elkaar eens en probeerden elkaar uit te laten spreken. Vanavond komt het duo Omtzigt-Timmermans bij NOS op 3, waar ze ook vragen krijgen uit het publiek.

Welkom

Welkom

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van maandag lees je hier terug.