Eerste lijsttrekkers in debat, nog niet in tv-programma's

Eerste tv-debatten voorbij, maar niet te zien voor iedereen

Het debat tussen Omtzigt en Timmermans was zelf georganiseerd en niet te zien op een van de tv-omroepen. Alleen NPO Politiek heeft het uitgezonden en dit themakanaal gaat het programma de komende tijd herhalen. Bikker versus Ouwehand is hier nog een keer te bekijken.

Timmermans ziet samenwerking met NSC wel zitten, Omtzigt is omgekeerd voorzichtiger

Aan het eind van de bijeenkomst krijgen Omtzigt en Timmermans de vraag of we hier nu de contouren van een regeerakkoord zien. Timmermans is duidelijk dat hij samenwerking met NSC in een kabinet wel ziet zitten. "Ik heb eigenlijk niets gehoord waar we geen compromissen over zouden kunnen sluiten." Het gaat hem erom dat er dingen veranderen en dat ziet hij niet gebeuren met de VVD. Die partij wil volgens Timmermans alleen maar accentverschillen ten opzichte van de periode Rutte.

Omtzigt is voorzichtiger en benadrukt dat er ook dingen zijn waar hij en Timmermans minder dicht bij elkaar liggen, zoals het klimaatbeleid, kernenergie en migratie. Op dat laatste onderwerp kan hij mogelijk makkelijker 'over rechts' tot resultaat komen. Hij is dan ook minder negatief over de VVD: "Er staat een nieuwe lichting politici klaar, en daar hoort mevrouw Yesilgöz wat mij betreft ook bij.

Om zijn doelen te bereiken wil Timmermans premier worden, stelt hij onomwonden. Omtzigt is daar niet zo stellig over; hij wil na de verkiezingen op een plek terechtkomen waar hij het meest tot zijn recht komt en dat kan ook in de Tweede Kamer zijn.

Omtzigt en Timmermans zijn het opnieuw oneens over kernenergie

In het debat in Arnhem dat op eigen initiatief van de partijen is georganiseerd willen GroenLinks/PvdA-leider Timmermans en NSC-leider Omtzigt allebei "meters maken" in de energietransitie. Ook vinden ze dat klimaatmaatregelen tot nu toe te vaak zijn vormgegeven voor een elite die het kan betalen. Beide partijen vinden allebei dat dit anders moet. Ze zijn het alleen niet eens over kernenergie: Omtzigt ziet dat als een oplossing, Timmermans niet.

In het debat bij College Tour vorige week zondag bleek dat ook al. Omtzigt verweet Timmermans de feiten over kernenergie niet op een rijtje te hebben. Timmermans noemde op zijn beurt in het debat vanavond kernenergie riskant, heel duur en niet snel te realiseren.

Omtzigt wierp tegen dat het echt niet zonder kan, onder meer omdat de wind niet altijd waait en de zon niet altijd schijnt. Duurzame energie levert volgens hem nog niet genoeg op en het is lastig om op een andere manier snel van vervuilende fossiele brandstoffen af te komen. Gespreksleider Matroos hield Timmermans voor dat "de meeste deskundigen zeggen dat kernenergie moet", waarop Timmermans antwoordde: "Als iedereen zegt dat je van een brug moet springen doe ik het ook niet".

Bekijk hier het fragment:

Video: Bikker (CU) en Ouwehand (PvdD) spelen verkiezingsspel

Tijdens het verkiezingsprogramma van NOS op 3 speelden lijsttrekkers Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Esther Ouwehand (PvdD) een vraagspelletje. Ze kregen beiden vijf termen om uit te leggen én te raden.

De hele uitzending terugkijken? Dat doe je hier.

Omtzigt en Timmermans zijn het eens over beter bestuur

In Arnhem begint het debat Frans Timmermans (GL-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC) dat partijen op eigen initiatief organiseerden met een inleiding van Omtzigt over beter bestuur. Hij wil van alles veranderen: zo moet er een constitutioneel hof komen waar mensen naartoe kunnen als ze vinden dat hun grondrechten geschonden zijn, er moeten regionale kieslijsten komen en het toezicht moet verbeterd worden.

In zijn reactie zegt Timmermans meteen dat hij eigenlijk niets gehoord heeft waar hij het niet mee eens is. Volgens hem voelen mensen zich niet gezien door de overheid. Hij wil ambtenaren weer in staat stellen om menselijkheid te tonen.

Op één punt verschillen ze wel van mening: Omtzigt vindt dat we moeten gaan nadenken over een minderheidskabinet. Dat zal volgens hem leiden tot opener discussies in het parlement. Timmermans denkt dat er de komende jaren zoveel daadkracht nodig is van de overheid dat een kabinet bij voorkeur moet leunen op een meerderheid.

Bikker: veel meer doen aan preventie psychische klachten

Een van de vragenstellers bij NOS op 3 wil weten wat de lijsttrekkers gaan doen aan de lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), waar ook veel jonge mensen de dupe van zijn. CU-lijsttrekker Bikker wil vooral veel meer doen aan preventie. "En het taboe op psychische problemen moet eraf." Bikker erkent dat het op dit moment in de ggz "een shitzooi" is, al is dat geen ChristenUnie-woord. Ze wil in iedere huisartsenpraktijk een ggz-praktijkondersteuner om mensen te helpen.

Esther Ouwehand van de PvdD constateert dat de ggz de afgelopen jaren uitgekleed is en pleit voor investeringen. Daarnaast wil ze de druk op de samenleving verlagen. Dat kan door korter werken, maar ook door het aanleggen van meer groen, waar mensen tot rust kunnen komen.

Ouwehand: iedereen in zijn eigen auto is niet meer haalbaar

Het is belangrijk dat brandstofauto's vervangen worden door elektrische voertuigen, maar in de toekomst kan niet iedereen meer in een eigen auto rijden. Dat zegt Partij voor de Dieren-lijsttrekker Esther Ouwehand bij NOS op 3. "Dat is niet meer haalbaar." Haar partij wil vooral investeren in betaalbaar, duurzaam openbaar vervoer. We moeten volgens Ouwehand gaan leven binnen de grenzen van de aarde.

Bij NOS op 3 stellen twintigers en dertigers de vragen aan de lijsttrekkers. Zo wil iemand weten waarom hij als dieselrijder meer belasting moet betalen, terwijl elektrische auto's nog onbetaalbaar zijn. CU-lijsttrekker Mirjam Bikker zegt dat de transitie naar elektrisch rijden gemaakt moet worden, maar dat iedereen wel mee moet kunnen komen. Er is volgens haar meer tijd nodig en op termijn moeten ook elektrische rijders weer gaan meebetalen aan het onderhoud van wegen en dergelijken.

Bikker en Ouwehand bij NOS op 3, Omtzigt en Timmermans debatteren in Arnhem

Om 19.00 uur gaan de lijsttrekkers Mirjam Bikker van de ChristenUnie en Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren bij NOS op 3 in gesprek met twintigers, dertigers en met elkaar. Ze spreken onder meer over de thema's klimaat en zorg en het zal live te zien zijn op onder meer het NOS op 3-kanaal op YouTube en op de site van de NOS.

Vanaf 20.00 uur kruisen Pieter Omtzigt van NSC en Frans Timmermans van GroenLinks/PvdA de degens in een debat in Arnhem. Dat zal onder meer live te volgen zijn via NPO politiek.

'Staat veel op spel in verkiezingsdebatten voor lijsttrekkers'

Het 'verkiezingsdebattenseizoen' is geopend en voor politici staat er in die debatten veel op het spel. Ze doen er graag aan mee: zichtbaarheid is in campagnetijd heel belangrijk. Maar het risico op uitglijders in debatten is er ook, en die kunnen weer een grote impact hebben op het verkiezingsresultaat.

In de podcast 'De dag' geeft Dominique van der Heyde, chef van de politieke redactie van de NOS, een blik achter de schermen. Niet alleen politici, ook politieke redacties worstelen met de beste vorm. Maar iedereen ziet de waarde in van debatten waarin politici worden uitgedaagd om zich onder druk staande te houden.

D66 en CDA ruziën over Kamerdebat Gaza

De demissionaire regeringspartijen D66 en CDA ruziën over de vraag of er een extra Kamerdebat moet komen over de situatie in Gaza. D66 wil dat graag, maar VVD en CDA (nu) niet. Op Twitter beschuldigt het CDA D66 van "gepolariseer".

D66 wil een spoeddebat naar aanleiding van de stemming bij de Verenigde Naties afgelopen vrijdag. Nederland onthield zich van stemming over een resolutie die oproept tot een staakt-het-vuren. Ook SP, GroenLinks/PvdA, PvdD, Denk en Volt willen een debat, maar er is geen meerderheid.

Het demissionaire kabinet vindt dat een staakt-het-vuren niet past bij het recht van Israël op zelfverdediging tegen Hamas. D66- Kamerlid Sjoerdsma zegt op X dat hij vindt dat Nederland voor de resolutie had moeten stemmen. Het CDA wil dat de Kamer eerst schriftelijk vragen stelt aan het kabinet over de kwestie, een debat is eventueel daarna een optie.

Sjoerdsma zegt op X "zeer teleurgesteld" in 'de blokkade' die CDA en VVD tegen een debat opwerpen. "Dit was het moment voor Nederland om het zwijgen te doorbreken. Om zich achter de snelle uitvoering van de VN-resolutie over Gaza te scharen." Op X reageert CDA-Kamerlid Boswijk woedend. "Stop met dit walgelijke gepolariseer, Sjoerd! Ik blokkeer helemaal niks. Als je een beetje een vent bent, verwijder je deze tweet".

Sinds het uitbreken van de oorlog zitten de demissionaire regeringspartijen niet op een lijn. Het demissionaire kabinet pleit voor voor 'humanitaire pauzes' in de strijd om hulpgoederen naar Gaza te kunnen brengen. Dat wordt gesteund door VVD, CDA en CU, maar D66 wil verder gaan en wil een direct staakt-het-vuren.

Kieskompas ook weer online

Na de Stemwijzer vorige week is sinds afgelopen nacht ook het Kieskompas weer te raadplegen. Het Kieskompas telt dertig stellingen op basis van onderzoek naar wat kiezers belangrijk vinden, zoals bouwen en wonen, asiel en migratie en klimaat en milieu.

Ook heeft Kieskompas een aantal thematische stemhulpen, zoals het WoonKieskompas, het ZorgKieskompas en het EnergieKieskompas.

De lancering van de Stemwijzer vorige week was voor politici een spannend moment:

Serie van NOS op 3: Verkiezingsprogramma op YouTube

In het Verkiezingsprogramma van NOS op 3 gaan Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) vanavond in gesprek met twintigers en dertigers. Over thema's zoals de zorg en het klimaat. De uitzending begint om 19.00 uur en is te volgen via NOS.nl en op het YouTubekanaal van NOS op 3.

Bij1-leider: kolonisatie leidt tot geweld

Bij1 staat pal voor de "Palestijnse zaak". Dat zei partijleider Edson Olf in het NOS Radio 1-Journaal. Olf was de eerste in een serie lijstrekkers die de komende weken langskomen in de radiostudio van de NOS. "Als mensen gekoloniseerd worden, ontstaat er geweld. Daar moeten we oog voor hebben."

Olf zei dat hij afgelopen weekend heel emotioneel was geworden van de beelden uit de Gazastrook. "Ik heb er een traan om moeten laten." De kersverse Bij1-leider benadrukte dat hij de aanslag van Hamas op Israël van 7 oktober niet goedkeurt, maar "in zo'n situatie krijg je dit soort geweld".

De Bij1-lijsttrekker ging ook in op de slavernij-excuses die zijn gemaakt door de regering. Volgens hem is het nu tijd voor vervolgstappen als herstelbetalingen en meer aandacht voor het koloniaal verleden in het onderwijs. Verder moeten de schulden van het Caraïbisch deel van Nederland worden kwijtgescholden. "We gaan nog steeds neo-koloniaal om met de eilanden", zei Olf.

Volgens hem moeten we af van "de betaler bepaalt", en zou er juist meer in samenspraak moeten gebeuren met dat deel van het koninkrijk. "Laten we de levensstandaarden daar gelijkstellen met Nederland", was zijn oproep.

Het NOS-Radio 1 Journaal spreekt vanaf vandaag elke ochtend met een lijsttrekker over de actualiteit, de belangrijkste speerpunten van de partij en er is aandacht voor de politicus zelf.

Politiek verslaggever Xander van der Wulp: strijd om premierschap ligt nog helemaal open

"De oorlog tussen Israël en Hamas bepaalde de afgelopen weken het nieuws en dat zal de komende weken ongetwijfeld nog steeds zo zijn. Toch zullen de partijen het in de komende weken ook over andere onderwerpen willen hebben. Want er staat nogal wat op het spel voor ons land. De problemen zijn groot, bijvoorbeeld op het gebied van koopkracht, wonen, migratie, zorg, klimaat, stikstof, georganiseerde misdaad en ga zo maar door.

Nu premier Rutte na 13 jaar vertrekt uit het Torentje is er ruimte voor vernieuwing. Veel partijen geven aan dat dit wat hen betreft het moment is waarop Nederland kan kiezen voor een nieuwe koers, die moet leiden tot herstel van vertrouwen tussen de overheid en de burger.

Hoe het politieke speelveld er over ruim drie weken uit zal zien, is niet te voorspellen. En de strijd om wie uiteindelijk de opvolger van Rutte wordt als premier ligt ook nog helemaal open. Alle verkiezingsprogramma's en kandidatenlijsten zijn bekend, de stemhulpen voor kiezers staan online en de campagne gaat een nieuwe fase in: die van vele debatten en media-optredens."

Wie is Edson Olf, het nieuwe gezicht van BIJ1 ?

Edson Olf (37) is geboren in Paramaribo in Suriname, groeide op in Rotterdam-Zuid en is de opvolger van partijoprichter Sylvana Simons. Olf studeerde rechten in Rotterdam (niet afgemaakt) en werkt als consultant bij een adviesbureau.

Hij deed al politieke ervaring op als voorzitter van de Rotterdamse wijkraad Cool-Scheepvaartkwartier-Stadsdriehoek en als vicevoorzitter van Bij1. Olf pleit voor een samenleving waarin iedereen gelijk wordt behandeld. Nadat hij begin oktober op het partijcongres tot lijsttrekker was gekozen, verwees hij in een emotioneel betoog naar de raadgevingen van zijn moeder. Die zei dat mensen zoals zij in dit land twee tot drie keer zo hard moeten werken "om misschien als alles meezit hetzelfde te bereiken". Olf zei ook dat "institutioneel racisme, discriminatie, kapitalisme, kolonialisme en uitbuiting de vrijheid van mensen nog elke dag kapotmaken".

Straks luisteren tussen 8.30 en 8.45 uur: BIJ1-lijsttrekker Edson Olf

Het NOS-Radio 1 Journaal-presentator Astrid Kersseboom spreekt vanaf vandaag elke ochtend met een lijsttrekker over de actualiteit, de belangrijkste speerpunten van de partij en er is aandacht voor de politicus zelf. De eerste gast is de nieuwe lijsttrekker van BIJ1.

Hoe staan de partijen er ongeveer voor?

Op dit moment, ruim drie weken voor de verkiezingen, staat er nog geen partij aan kop. Er heeft zich een top 3 gevormd in de Peilingwijzer, dat is het gewogen gemiddelde van de peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag.

Daar komt de VVD uit op 25 tot 29 zetels, Nieuw Sociaal Contract op 24 tot 30 en GroenLinks/PvdA op 21 tot 25 zetels.

Achter deze drie partijen komen de PVV op 16 tot 20 zetels en BBB, de grote verliezer van de opkomst van Pieter Omtzigt, op 10 tot 14. Alle andere partijen blijven onder de 10 zetels.

Coalitiepartijen D66 en CDA zouden harde klappen krijgen met respectievelijk 5 tot 9 en 3 tot 5 zetels. Bij D66 gaat het om een verlies van zo'n 17 zetels ten opzichte van het resultaat 2,5 jaar geleden.

Tweede Kamer is met verkiezingsreces

In principe zijn er de komende weken geen vergaderingen meer gepland in de Tweede Kamer, omdat het verkiezingsreces is begonnen. Dat reces is bedoeld om politieke partijen de handen vrij te geven om volop campagne te voeren.

Overigens klinken er al geluiden om het reces deze week te onderbreken voor een debat over de situatie in Gaza en Israël. D66 en SP hebben een debatverzoek ingediend. De twee partijen willen het dan ook hebben over de stemonthouding door Nederland over een VN-resolutie die oproept tot een humanitair staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas.

Kijken: NOS op 3 licht 17 partijen (in hoofdstukken) toe

Verkiezingsblog

Welkom in een nieuw liveblog over de Tweede Kamerverkiezingen. Volg hierin het laatste nieuws in de campagne op weg naar 22 november.