Zeven landen in vier dagen: de diplomatieke kalmeringspoging van Amerika

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bezocht in vier dagen tijd de leiders van zeven landen in het Midden-Oosten. Zijn doel: zorgen dat de oorlog tussen Israël en Hamas niet verder uit de hand loopt. Hij begon en eindigde zijn rondreis in Israël. Of het hem lukt de partijen tot kalmte te manen, is de vraag.

Het is onwaarschijnlijk dat Arabische landen zich met hun eigen legers zullen mengen in de oorlog, zegt Arabist Leo Kwarten. "In het Midden-Oosten is er niet zoveel liefde voor Hamas, maar zoals de Palestijnen worden behandeld door Israël en andere westerse landen, wordt ook niet gewaardeerd."

Landen in de regio hebben geen belang bij verdere escalatie van het conflict, dus wordt er via de diplomatieke weg geprobeerd druk uit te oefenen op zowel Hamas als Israël. En zoals wel vaker bij internationale diplomatie, speelt Amerika een hoofdrol.

Qatar

De belangrijkste bezoeken van Blinken waren die aan Qatar, Saudi-Arabië en Egypte, zegt Kwarten. "Qatar is belangrijk om een aantal redenen. Israël wil de gijzelaars graag terug hebben, maar onderhandelen met Hamas is geen optie. Qatar heeft van oudsher goede banden met Hamas, ook al steunt Qatar Hamas officieel niet meer."

Bovendien is Qatar een goede onderhandelaar, zegt Kwarten. "En het heeft goede banden met Israël en Iran. Het is daardoor voor de Amerikanen een belangrijke speler."

Saudi-Arabië

Saudi-Arabië en Israël hebben recentelijk de banden aangehaald en stonden vorige maand nog op de drempel van een historisch akkoord. Amerika speelde een belangrijke rol bij het herstellen van de relatie, maar door de oorlog staat die weer onder druk. "Blinken wil dit redden, want als de deal tussen Israël en Saudi-Arabië niet wordt gesloten, straalt dat af op Biden."

De Saoedische kroonprins Mohammed Bin Salman weet wat er op het spel staat voor de VS, zegt Kwarten. "Bin Salman wil wel een deal sluiten met Israël, maar dan wil hij in ruil daarvoor drie dingen van de VS: geavanceerde wapens, een kerncentrale en veiligheidsgaranties bij een aanval van buitenaf."

Tegelijkertijd vindt Saudi-Arabië, net als de andere landen in het Midden-Oosten die Blinken heeft bezocht, dat de VS duidelijker tegen Israël moet zeggen dat ze moeten stoppen met de bombardementen. "Bin Salman heeft Blinken uren laten wachten om duidelijk te maken dat hij vindt dat de VS niet duidelijk genoeg is naar Israël."

Egypte

Wat bovendien belangrijk is voor de VS, is dat Palestijnse Amerikanen die nu nog vastzitten in Gaza vrijkomen en dat de vrachtwagens met hulpgoederen die klaarstaan in Egypte de Gazastrook in kunnen. De grensovergang bij Rafah, in het zuiden van de Gazastrook, is de enige van de zeven grensposten in Gaza die niet door Israël wordt gecontroleerd, maar door Egypte.

Gisteren liet Blinken weten dat hij afspraken had gemaakt met de Egyptische president Sisi over het openen van de grensovergang bij Rafah. Vanochtend zeiden Egyptische bronnen tegen internationale persbureaus dat Israël tijdelijk zou stoppen met het bombarderen van doelen aan de grens, maar dat werd vrijwel direct tegengesproken door het kantoor van de Israëlische premier Netanyahu. De grens blijft vooralsnog dicht.

"Egypte wil graag helpen de mensen met dubbele paspoorten uit Gaza te krijgen, maar Sisi wil niet dat leden van Hamas en grote stromen vluchtelingen de grens oversteken. En Egypte hoopt op economische steun en wapens van Amerika in ruil voor hulp bij het openen van de grens."

Terug naar Israël

Maandag ging Blinken met al deze input terug naar Israël. In een gezamenlijke verklaring aan de pers met de Israëlische Defensieminister Yoav Gallant, sprak Blinken opnieuw onvoorwaardelijke Amerikaanse steun uit voor Israël. Gallant zei daarop dat het een lange oorlog zou worden.

De leiders zouden verder hebben gesproken over het leveren van hulpgoederen aan burgers, de bescherming van Israëlische burgers die in gevaar zijn gebracht door Hamas en de vrijlating van Israëlische gijzelaars.

"Israël zal na verloop van tijd wel gaan intomen als de VS daartoe oproept, maar dat zal mogelijk langzamer gaan dan de Amerikanen willen", zegt Kwarten. "Dat heeft ook te maken met de positie van Biden in zijn eigen land. Je kan de verkiezingen in de VS niet ingaan als je Israël te veel onder druk hebt gezet."