Grote Russische aanval bij 'het nieuwe Bachmoet', Oekraïne houdt stand
Terwijl de wereld naar Israël kijkt, heeft Rusland een groot offensief geopend in de Oost-Oekraïense regio Donetsk. Al enkele dagen op rij worden zware aanvallen uitgevoerd op de frontstad Avdiivka. Oekraïne erkent dat de situatie op de grond 'erg moeilijk' is, maar benadrukt dat militairen hun posities behouden.
"Dit is absoluut geen gewone aanval, maar echt een groot offensief", zegt de Belgische luitenant-kolonel Tom Simoens van de Koninklijke Militaire School in Brussel. Rusland zet volgens hem groot in op Avdiivka, waarbij onder meer intensiever gebruik wordt gemaakt van de luchtmacht en geleide bommen. "Het wordt voor Oekraïne moeilijk om hier stand te houden."
Russische militairen hebben de afgelopen drie dagen zo'n 4,5 vierkante kilometer veroverd rond Avdiivka, volgens het Institute for the Study of War (ISW). Daartegenover zouden wel grote verliezen staan. Oekraïne zegt dat Rusland in drie dagen bijna 3000 militairen en ruim honderd tanks heeft verloren. Die claim is niet onafhankelijk geverifieerd.
Avdiivka ligt in het zuidoosten van Oekraïne:
Avdiivka is een van de belangrijkste stellingen van Oekraïne in het oosten. De stad ligt al sinds 2014 aan het front, met aan de oostkant de grens met de zelfverklaarde 'Volksrepubliek Donetsk'. Al vanaf de zomer van 2022 probeert Rusland de stad vanuit het noorden en zuiden als een tang te omsingelen. Avdiivka ligt grotendeels in puin; van de 35.000 inwoners in 2014 is vrijwel niemand meer over.
Zelfde fouten
De slag om Avdiivka roept herinneringen op aan Bachmoet, de iets noordelijker gelegen stad die de inzet was van het winteroffensief vorig jaar. Ook die stad werd met een tangbeweging ingesloten, wat gepaard ging met zware gevechten, waardoor er niets overbleef van de stad. En net als rond Bachmoet, heerst Oekraïne op de hoogtes rond Avdiivka. Dat maakt inname door de Russen ingewikkeld. "Dit is dus eigenlijk het nieuwe Bachmoet", zegt Simoens.
Vanwege de ligging zal Oekraïne Avdiivka niet zo maar opgeven, zegt Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit van Leiden. "Door stand te houden kan Oekraïne veel schade aanbrengen aan de Russen." Dat gaat wel ten koste van het Oekraïense tegenoffensief, vult Simoens aan. "Oekraïne moet dan troepen verplaatsen vanaf het front elders."
De Russische aanval lijkt vooralsnog te mislukken, ondanks de beperkte terreinwinst. "Ze blijven dezelfde fouten maken", ziet luitenant-kolonel Simoens. "De samenwerking tussen de verschillende legeronderdelen blijft beperkt. Ik zie nog steeds colonnes zonder dekking van artillerie, dat maakt kwetsbaar." Het resulteert in talloze dronefilmpjes van Russische tanks en pantservoertuigen die in open veld worden uitgeschakeld.
Overigens staat dit offensief los van de oorlog in Israël, zegt Osinga. "Een aanval als deze bereid je niet in een paar dagen voor. Maar het komt Rusland natuurlijk wel goed uit dat de aandacht van de wereld nu naar Israël gaat."
Waarom nu?
Het Avdiivka-offensief is volgens militaire analisten een poging om Oekraïense strijdkrachten weg te trekken bij Robotyne. Bij dit plaatsje in de regio Zaporizja wist Oekraïne vorige maand de belangrijkste linie van de Russen te doorbreken. Een verdere opmars richting de Zwarte Zee bleef vervolgens uit, maar de situatie voor de Russen blijft er onzeker.
De Oekraïense analist Oleksandr Kovalenko vermoedt dat Rusland per se een 'epische overwinning' wil binnenhalen voor de naderende winter. Daarvoor is haast geboden, zegt hoogleraar Osinga. "Het regenseizoen begint, waardoor het terrein steeds minder geschikt wordt voor een offensief met zware voertuigen."
De Russische aanval maakt voor Simoens duidelijk dat het Oekraïense tegenoffensief over het hoogtepunt heen is. "De Russen krijgen weer het initiatief op het slagveld en de Oekraïners moeten zich aanpassen." Het komt voor de militair historicus niet als een verrassing. "Dat zag je ook in de Eerste Wereldoorlog: het initiatief wisselt af." Oekraïne kan mogelijk in het voorjaar van 2024 weer het initiatief nemen, denkt hij.
Simoens denkt dat de Oekraïners bij Avdiivka nog wel even stand zullen houden. "De vraag is hoe erg ze op hun tandvlees moeten bijten. Maar Oekraïne lijkt nog voldoende reserves te hebben." Het hoofd van het lokale Oekraïense bestuur van Avdiivka zweert dat het leger zal volhouden. "De Oekraïense militairen zijn geen mensen, maar titanen."
