Achilleshiel Ajax ligt achterin: defensie geeft Steijn hoofdpijn voor Klassieker

Johan Cruijff zou de verdediging van Ajax een 'geitenkaas' noemen. Het leek er donderdagavond in de Johan Cruijff Arena wel op. Zo ongeveer elke Fransman die dat wilde, kon zo doorlopen richting de goal van Ajax.

"Dat moet echt beter en dat wordt keihard werken", waarschuwt Maurice Steijn vlak voor de Klassieker. De trainer van Ajax noemt het "de achilleshiel op dit moment". Maar de problemen zijn niet nieuw. Na bijna elk duel in de voorbereiding deed Steijn zijn beklag over zijn achterhoede.

"We hebben verdedigend niet altijd goed ingegrepen", klonk het in die fase. En: "We geven te makkelijk doelpunten weg." Ook nam Steijn al de woorden "een patroon" in de mond.

In het spektakelstuk tegen Olympique Marseille in de Europa League (3-3) werd dat 'patroon' andermaal duidelijk. Ajax kreeg 25 (!) schoten tegen. Maar misschien wel pijnlijker was de opmerking van nota bene zoon Sem Steijn na het Amsterdamse debacle in Twente (3-1 nederlaag).

"Als ik sommige spelers van Ajax zie, hoe makkelijk je vrijkomt. Dat kan eigenlijk niet", concludeerde de scorende Twente-middenvelder over de tegenstander uit Amsterdam, van wie zijn vader de eindverantwoordelijke is.

Cijfers liegen niet

Een duik in de cijfers van databedrijf Opta Sports leert dat de achterhoede van Ajax momenteel inderdaad niet uitblinkt in defensieve zekerheid, al is het seizoen vanzelfsprekend nog pril.

In de zeven duels onder leiding van Steijn kreeg Ajax al elf goals tegen. Ter vergelijking: Feyenoord heeft na evenveel duels zes tegengoals. De andere topploegen doen het beter. Vergeleken met zijn voorgangers bij Ajax valt vooral op hoeveel schoten het elftal van Steijn per duel tegen krijgt.

Wie die categorie erbij pakt, ziet dat interim-trainer John Heitinga, van wie directeur Sven Mislintat afscheid nam deze zomer, het wat dat betreft niet gek deed. Hij kwam het dichtst bij de cijfers van succescoach Erik ten Hag.

Maar ook onder Ten Hag, Schreuder en Heitinga was de verdediging van Ajax vaak een zorgenkindje. De zogenaamde restverdediging vooral - voorheen trainersjargon, tegenwoordig een alom gebruikte term.

Restverdediging staat voor de spelers die je achterin houdt terwijl er aangevallen wordt. "Dat was tegen Marseille niet goed. Net als tegen Twente niet en een paar keer daarvoor ook niet", geeft Steijn toe.

Hij ziet hoe te veel Ajacieden aanvallend denken. Vleugelverdedigers die naar voren stormen en bij slordig balverlies te ver vooruit staan om een tegenaanval te kunnen stoppen, waardoor de tegenstander een overtal creëert en ogenschijnlijk gemakkelijk tot een grote kans komt.

Dat moet beter, weet Steijn. "We zijn ermee bezig. In mijn optiek heeft het te maken met de communicatie achterin." Tegen Marseille bestond de Amsterdamse achterhoede uit een Kroaat, een zeventienjarige Nederlander, nog een Kroaat en een Deen.

Met het elftal aan buitenlandse nieuwelingen van Mislintat is de taalbarrière wel een dingetje in de selectie, geeft ook Kenneth Taylor toe. "Ik spreek geen Kroatisch en ook geen Frans", zei de middenvelder donderdag na het Europese avondje.

Talenhobbel Sutalo

De voor meer dan twintig miljoen aangetrokken Kroaat Josip Sutalo moet leiding geven aan de achterhoede, maar hij spreekt amper Engels. Opvallend, oordeelt oud-verdediger Khalid Boulahrouz.

"Je mag toch wel verwachten van een Kroatisch international dat hij een paar woordjes Engels spreekt. Zeker gezien de tijd waarin we nu leven. Via Netflix en YouTube leren kinderen van zeven tegenwoordig al een woordje Engels."

Als speler van onder meer Hamburger SV, Chelsea en Sevilla weet hij hoe het is om als buitenlander bij een nieuwe club te komen en in het veld te moeten communiceren in een andere taal. "Het eerste wat ik dan deed was een lijst laten maken met daarop de belangrijkste voetbaltermen in die taal."

"Bij Sevilla sprak lang niet iedereen Engels. Daar hadden ze een lijst met zo'n dertig Spaanse woorden voor nieuwe spelers. Hoe je iemand coacht met een man in zijn rug, hoe je vertelt dat iemand je man moet overpakken. Dat soort dingen. Tijdens een wedstrijd moet je in een split second kunnen communiceren."

Boulahrouz, die 35 keer uitkwam voor Oranje, denkt dat het voor Steijn lastig werken is bij Ajax met veel buitenlanders. Zo spreekt ook Georges Mikautadze geen Engels, maar Frans. Branco van den Boomen, die jarenlang bij Toulouse speelde, moet vaak als tolk fungeren.

"Ik heb dat best vaak meegemaakt: trainers die via iemand anders met hun speler willen communiceren. Het wordt met de beste bedoelingen uitgelegd en de speler knikt dan alsof hij het heeft begrepen, maar je voelt dan gewoon dat het niet aankomt. Het is dan moeilijk als trainer om dingen duidelijk te maken", aldus Boulahrouz.

Maar het ligt bij Ajax niet alleen aan de taalproblemen, concludeert de spijkerharde verdediger van weleer. "Op belangrijke momenten wordt er in en rondom het eigen zestienmetergebied niet verdedigd. Dat heeft niets met communicatie te maken."

"Er wordt op één of twee meter gedekt en er mag vrij op doel worden geschoten, zonder dat er wordt ingegrepen. De enige die een goed niveau haalt is Jorrel Hato. Hij moet al op jonge leeftijd de kar trekken, omdat de rest niet thuis geeft. Complimenten hoe hij dat invult."

In de geest van Cruijff?

Het vernieuwde Ajax heeft in alles tijd nodig. Wat Steijn gerust zou kunnen stellen: elf tegengoals in de eerste zeven duels als trainer van Ajax is niet goed, maar het zegt weinig over het gevolg voor trainers op de bank bij Ajax.

Peter Bosz had in zijn tijd in Amsterdam op dat moment al twaalf tegengoals. En ene Johan Cruijff, die als analist ooit een lekke defensie een 'geitenkaas' noemde waar hij uiteraard een 'gatenkaas' bedoelde, zelfs dertien.