Robert Chesal
redacteur Buitenland
Robert Chesal
redacteur Buitenland
Je zou bijna zeggen dat het routine wordt: vandaag is de Amerikaanse oud-president Donald Trump opnieuw aangeklaagd. Dat is al voor de vierde keer dit jaar. Maar deze nieuwste aanklacht, door de staat Georgia, is anders dan de andere.
Afgelopen nacht legde de aanklager in Atlanta Trump dertien feiten ten laste. Zij beschuldigde hem ervan deel uit te hebben gemaakt van een criminele samenzwering om de uitkomst van de presidentsverkiezingen van 2020 in Georgia ongeldig te verklaren. Volgens de aanklacht deed hij dat onder meer door middel van het onder druk zetten van een ambtenaar om zijn ambtseed te schenden.
In vergelijking met de andere strafzaken tegen hem zal het lastiger worden om Trump te verdedigen tegen de aanklacht in Georgia. Dat komt door de reikwijdte van de aanklacht en de ruimte die de wetgeving in Georgia biedt om een mogelijke criminele samenzwering aan te pakken.
De aanklacht in Georgia is veel breder dan de andere zaken. Naast Trump worden achttien anderen aangeklaagd, onder wie Trumps advocaat Rudy Giuliani, de voormalige stafchef van het Witte Huis Mark Meadows en functionarissen van het Amerikaanse ministerie van Justitie en van de Republikeinse Partij in de staat Georgia.
Ter vergelijking: de federale aanklacht uit begin augustus, die voor een deel overlapt met de zaak in Georgia, benoemt alleen Trump en spreekt van zes medeverdachten die niet worden aangeklaagd.
De aanklager in Georgia wil niet alleen een beeld schetsen van een wijdvertakte criminele samenzwering, maar ook minutieus beschrijven hoe een groep prominente en minder bekende mensen de stembusuitslag ongeldig wilde laten verklaren.
Een van de meest explosieve feiten in de aanklacht is het illegaal toegang krijgen tot stemcomputers in Coffee County Georgia en het downloaden van de gegevens die daarin zaten opgeslagen. Het is onduidelijk wie er precies achter zit, maar enkele mede-aangeklaagden van Trump wijzen naar elkaar.
Trump en de anderen kunnen als gevolg van de nieuwste aanklacht alleen worden vervolgd voor feiten die in Georgia strafbaar zijn. Maar de aanklacht maakt wel melding van vergelijkbare activiteiten in andere staten waar een deel van dezelfde groep zich schuldig aan zou hebben gemaakt.
Georganiseerde misdaad
De aanklacht in Georgia maakt gebruik van een RICO-wet, (Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act) die ontworpen is om georganiseerde misdaad aan te pakken. De wet moet het mogelijk maken om niet alleen de loopjongens van een criminele organisatie te vervolgen, maar ook de leiders.
RICO-wetten bestaan zowel op federaal niveau als in veel staten, inclusief Georgia. Ze stellen aanklagers in staat om alle individuen binnen een onderneming aan te klagen, ieder voor zijn of haar aandeel, zolang hun gemeenschappelijk doel het plegen van een misdrijf is.
Er bestaat een belangrijk verschil tussen de RICO-wet op federaal niveau en de versie die in deze aanklacht in Georgia geldt. In een federale rechtbank moet de aanklager aantonen dat de strafbare feiten heel lang aanhouden - maanden- of jarenlang.
Maar in Georgia is dat niet zo. Daar kan een kortstondige samenwerking met een crimineel doel leiden tot een RICO-veroordeling. Dat is cruciaal omdat de vermeende pogingen om de verkiezingsuitslag ongeldig te verklaren hooguit maar een paar maanden duurden.
Amnestie lastig
Omdat Trump in Georgia op staatsniveau wordt aangeklaagd, kan hij zichzelf geen amnestie verlenen mocht hij de volgende presidentsverkiezingen winnen. De federale grondwet geeft de president alleen de macht om amnestie te verlenen voor misdrijven tegen het land als geheel, niet voor feiten gepleegd tegen een staat.
Trump zou zich als president ook niet kunnen bemoeien met de werkzaamheden van de aanklager in Atlanta. Als de zaak federaal was, zou dat wel kunnen omdat het ministerie van Justitie uiteindelijk verantwoording schuldig is aan de president.
Daarom - maar ook vanwege de nauwere RICO-wetgeving in de federale strafwet - verwachten veel deskundigen dat de verdediging van Trump zal proberen om de Georgia-zaak overgeheveld te krijgen naar een federale rechtbank. Daar kan hij eventueel vanuit het Witte Huis wel meer invloed op de zaak hebben en is zijn kans op vrijspraak, of desnoods amnestie, veel groter.
