Wel betrokken, niet aangeklaagd: Trumps zes medeverdachten
Alleen oud-president Trump mag dan zijn aangeklaagd voor zijn pogingen aan de macht te blijven, uit de aanklacht tegen hem blijkt dat speciaal aanklager Jack Smith zeker nog zes anderen ervan verdenkt een cruciale rol te hebben gespeeld bij de intriges.
Omdat zij niet worden vervolgd noemt Smith hun namen niet, maar uit de beschrijvingen van hun acties valt hun identiteit makkelijk te herleiden. Medeverdachte Nummer 1 is bijvoorbeeld overduidelijk Rudy Giuliani, oud-burgemeester van New York en de felste voorvechter van Trump, al wordt hij door zijn grillige optredens nauwelijks meer serieus genomen. Bizar was bijvoorbeeld zijn speech bij een persconferentie bij een tuincentrum, Four Seasons. Die locatie was waarschijnlijk het resultaat van een naamsverwarring met het chique hotel.
De aanklacht beschrijft hoe Giuliani als zegsman van de Trump-campagne een partijgenoot in Arizona onder druk zette om Republikeinse kiesmannen naar Washington te sturen, in plaats van de Democraten waar Biden door zijn nipte overwinning in de staat recht op had. Gevraagd op basis van welk bewijs dat zou moeten gebeuren, antwoordde Giuliani volgens de aanklacht "bewijs hebben we niet, maar wel veel theorieën".
Smith noemt het een van de vele leugens die Trump en zijn team rondbazuinden. Giuliani omschrijft hij als "een advocaat die bewust valse claims verspreidde en een strategie volgde die het campagneteam van de verdachte zelf afwees". Giuliani mag vanwege de praktijken in zijn thuisstad New York niet meer als advocaat werken en ook in de hoofdstad Washington dreigt zo'n verbod.
Medeverdachte Nummer 2 is te herkennen als Witte Huis-advocaat John Eastman, de man die de grondwettelijke truc bedacht waarmee Trump aan de macht moest blijven. Hij redeneerde dat vicepresident Mike Pence in zijn rol als voorzitter van de Senaat de kiesmannen die de winst van Biden zouden bevestigen kon vervangen door Trump-gezinden.
Maar Pence verzette zich hevig tegen dat plan en wierp tegen dat zijn grotendeels ceremoniële rol daar niet voor bedoeld was. Trump was echter zo gecharmeerd van het idee dat hij volgens de aanklacht Pence waarschuwde "hem publiekelijk te moeten bekritiseren" als hij niet meewerkte. Pence's stafchef vond die opmerking zo bedreigend dat hij de beveiliging van vicepresident erover inseinde.
Eastman zelf gaf toe dat zijn plannetje ongekend was in de Amerikaanse politiek. Toen Pence zich hardop afvroeg of ze hiermee juridisch weg konden komen, antwoordde Eastman: "Nou, niemand heeft het ooit geprobeerd." Er lopen inmiddels rechtszaken tegen de 'nepkiesmannen' die naar Washington hadden moeten komen.
De Kraken
Advocaat Sidney Powell wordt gezien als Trumps derde mededader in de samenzwering. Het waren haar totaal ongefundeerde theorieën over kiesfraude die de verantwoording moesten vormen voor Eastmans plan om alternatieve kiesmannen in te zetten. Op persconferenties en in rechtszaken sprak ze zonder bewijs over gesjoemel met elektronisch stemmen en inmenging door China, Cuba en Venezuela.
Powell beloofde met onomstotelijk bewijs te komen, een zet die ze vergeleek met het ontketenen van de Kraken, het allesverwoestende mythische zeemonster. Het bleek vooral een storm in een glas water: Powell kon in geen enkele rechtszaak het verschil maken voor Trump.
Volgens de aanklacht noemde zelfs Trump haar theorieën "gestoord", maar gaf hij er uit eigenbelang wel zuurstof aan via Twitter. Eerder was al via een rechtszaak tegen tv-zender Fox News duidelijk geworden dat Powell een deel van haar theorieën zonder bewijs kreeg ingefluisterd door een vrouw die erover droomde en "met de wind praatte". Fox-presentator Laura Ingraham erkende dat "Sidney Powell een beetje maf is", haar collega Tucker Carlson sprak achter de schermen van leugens.
Kroongetuigen
Naast deze drie gaat Smith ook nog in op drie andere samenzweerders. Onder hen zijn jurist Jeffrey Clark van het ministerie van Justitie, een man die zo omstreden was dat de top van het departement dreigde op te stappen toen Trump erover nadacht hem aan te stellen als minister. Minder prominente rollen zijn er voor een advocaat en een politiek consultant die ook meehielpen Trump in het zadel te houden.
Op de vraag waarom Smith deze zes niet aanklaagt als ze zo'n prominente rol speelden, ging hij tijdens zijn persconferentie niet in. Persbureau AP speculeert dat hij een wijdlopig proces wil voorkomen: door eerst alleen op Trump te focussen, zou de rechtszaak misschien voor de verkiezingen van volgend jaar afgehandeld kunnen zijn. Zes extra partijen vergroten de kans op vertraging.
Bovendien, speculeren andere Amerikaanse media, zou Smith de zes op deze manier nog een kans bieden zich te bezinnen op hun rol in het proces. Door ze te laten weten dat hij ze in het vizier heeft, kunnen ze wellicht overwegen kroongetuige tegen Trump te worden, in ruil voor strafvermindering.
Trump zet vandaag in ieder geval de eerste stap naar zijn proces. Vanavond om 22.00 uur Nederlandse tijd moet hij zich voor het eerst in deze zaak melden bij de rechter in Washington DC. Die zitting vindt plaats op loopafstand van het Capitool, waar Trump-aanhangers op 6 januari 2021 het centrum van de Amerikaanse democratie belaagden.
