Oekraïne zet offensief voort, ook diplomatiek, in Saudi-Arabië
Over de vredesconferentie over Oekraïne dit weekeinde komen maar weinig details naar buiten, mede omdat het ministerie van Buitenlandse Zaken van Saudi-Arabië niet scheutig is met informatie. De conferentie wordt vandaag en morgen gehouden in Jeddah, met prins Mohammed bin Salman als gastheer.
Maar een betrokkene, die spreekt op basis van anonimiteit, weet vrijwel zeker dat president Zelensky er niet bij zal zijn. Hij zal vertegenwoordigd worden door het hoofd van zijn staf, Andrii Jermak. De hoogste vertegenwoordiger van Amerikaanse kant is Jake Sullivan, de veiligheidsadviseur van president Biden.
Dit weekeinde zal dus niet de sensatie opleveren van half mei, toen Zelensky onverwacht zijn opwachting maakte in Saudi-Arabië om de Arabische Liga toe te spreken.
Verbreden van 'ownership'
Rusland is dit weekend niet uitgenodigd. Het is dan ook vooral een Oekraïense conferentie, bedoeld om de ongeveer dertig aanwezige landen bekend te maken met het bekende tienpuntenplan voor vrede van Zelensky.
De landen krijgen de gelegenheid om over het plan hun mening te geven, zodat ze zich er meer bij betrokken zullen voelen. Het gaat om het verbreden van het ownership, zegt de anonieme bron.
De betrokkene noemt de conferentie bij voorbaat "een groot succes voor de Oekraïense diplomatie". Hij spreekt van een prestatie, omdat bijvoorbeeld ook een belangrijk land als China aan boord is. Dat stuurt zijn speciale gezant voor Eurasian Affairs, Li Hui, naar Jeddah.
Terugtrekking Russische troepen
Zowel China als Oekraïne hanteert territoriale integriteit als uitgangspunt, wat erop neerkomt dat landen elkaars grenzen met rust moeten laten. Volgens de ambtelijke bron moet Rusland "met lede ogen toezien" dat China naar Jeddah afreist, net als een vertegenwoordiger van India. Het belangrijkste punt van Zelensky's tienpuntenplan is volledige terugtrekking van de Russische troepen.
De bedoeling van de conferentie is dat de deelnemers het uitgangspunt voor de vrede zoals Oekraïne die voorstaat zullen omarmen, namelijk dat Rusland gaat opdraaien voor de schade die het aanricht.
Geen spijkers met koppen
"Het is geen gelijke strijd, maar het gaat om agressie van een groot land tegen een klein land. Het is dus niet wat de Braziliaanse president Lula zegt, dat het gaat om twee partijen die allebei geen vrede willen," aldus de bron, die bekend is met wat er besproken gaat worden in Saudi-Arabië.
Het zal daar ook gaan over de vraag of Russische financiële tegoeden bij westerse banken gebruikt mogen worden voor herstelbetalingen aan Oekraïne. De betrokkene denkt dat dat nog een lastig punt gaat worden, omdat het met dertig heel verschillende landen niet waarschijnlijk is dat er "spijkers met koppen geslagen zullen worden".
Oorlogsmisdaden
Ook zal gesproken worden over accountability, met andere woorden: moet Rusland ter verantwoording geroepen worden voor oorlogsmisdaden, zoals bijvoorbeeld de ontvoering van Oekraïense kinderen naar Rusland? Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft dat aangemerkt als oorlogsmisdaad en heeft daarom tegen president Poetin een arrestatiebevel uitgevaardigd.
Gastheer Mohammed Bin Salman gaat zich ook sterk maken voor een gevangenenruil. Hij laat zich voorstaan op een goede relatie met zowel Oekraïne als Rusland. Europa en de Verenigde Staten hebben daar moeite mee, maar de rest van de wereld veel minder.
Opwarmertje
De betrokkene, die niet vrijuit kan spreken, noemt de conferentie een 'opwarmertje' voor een grotere conferentie aan het einde van dit jaar. Daar zullen dan wel staatshoofden bij zijn, is de bedoeling. "Er moet ruimte zijn om op te schalen, om succes te kunnen uitstralen."
De anonieme bron gaat er niet van uit dat er op Oekraïne druk zal worden gezet om vrede te sluiten, omdat de oorlog nu in een impasse lijkt te verkeren. Hij rekent erop dat deze conferentie erg zal lijken op een vergelijkbare bijeenkomst, eind mei in Kopenhagen.
Die was bedoeld als opmaat naar de laatste NAVO-top in Vilnius. Jeddah zal net als Kopenhagen vooral als doel hebben om de neuzen dezelfde kant op te krijgen.
