Geadopteerden uit Sri Lanka stellen Staat aansprakelijk voor misstanden

Acht geadopteerden dagvaarden de Staat wegens nalatigheid bij hun adoptie uit Sri Lanka in de jaren tachtig. Zij stellen dat de overheid niet heeft ingegrepen terwijl die had kunnen weten van de vele misstanden. De geadopteerden willen dat de overheid die nalatigheid erkent en de kosten vergoedt die zij gemaakt hebben om hun afkomst te achterhalen.

"We willen dat de rechter vaststelt dat de overheid aansprakelijk is voor de schade die deze acht mensen hebben geleden", zegt advocaat Mark de Hek, die de juridische procedures namens de slachtoffers is gestart. Hiermee is de hoop dat er ook gerechtigheid komt voor andere geadopteerden in een vergelijkbare situatie.

Kinderroof en babyfarming

Dat er veel fout ging bij adopties uit Sri Lanka is al tientallen jaren bekend. De eerste signalen dateren uit 1979. Sindsdien duiken er regelmatig verhalen op over foute dossiers, babyroof, zogenoemde babyfarms en mensenhandel. In 1987 bleek uit een Sri Lankaans onderzoek dat het overgrote deel van de adopties illegaal was.

Dat de Nederlandse staat vanaf het begin van de jaren tachtig herhaaldelijk op de hoogte werd gesteld van de misstanden vanuit Sri Lanka, bleek uit het rapport van de commissie-Joustra in 2021. Die commissie deed op verzoek van de overheid onderzoek naar de rol van Nederland bij interlandelijke adoptie. Bij de misstanden ging het onder meer om babyfarming en kinderroof. Volgens de commissie greep Nederland niet in en kwam de overheid niet met oplossingen.

Pas in 1997 kwam er een einde aan deze adopties. Tussen 1973 en 1997 zijn er in totaal zo'n 3400 kinderen uit Sri Lanka naar Nederland gehaald. Meer dan 2400 kinderen kwamen via bemiddelingsbureau Flash naar Nederland, dat volgens deskundigen de kroon spande wat betreft illegale adoptiepraktijken.

Nepmoeder op foto

Als gevolg van deze praktijken zitten vele geadopteerden met vragen over hun afkomst. Zo heeft de 31-jarige Serani van der Helm uit Helmond een foto van zichzelf in de armen van een vrouw, gemaakt in Colombo tijdens de adoptie in 1986. "In mijn dossier staat dat het mijn moeder was, die me vrijwillig had afgestaan. Maar dat bleek een nepmoeder te zijn."

Van der Helm vertelt over haar zoektocht naar haar biologische ouders, die ze overigens nooit gevonden heeft:

Ook Sam van den Haak uit Zevenaar heeft veel vragen over haar adoptie. In haar adoptiedossier is haar geboortedatum 7 april, op haar paspoort staat 4 juli, precies omgekeerd dus. In haar oude Sri Lankaanse paspoort is met pen geknoeid, waardoor onduidelijk is wat de juiste datum is. "Dat had voor de Staat genoeg reden moeten zijn om onraad te ruiken." Pas toen ze veel later op eigen kracht haar familie had weten op te sporen, vertelde haar oma haar dat ze in werkelijkheid op 17 december is geboren.

Zelf noemt Van den Haak het pijnlijk dat er een foute geboortedatum in haar paspoort staat. "Weet je hoe vaak er naar je geboortedatum wordt gevraagd om je te identificeren? Dan word ik steeds weer met die pijnlijke fout geconfronteerd." Maar die gegevens wijzigen is bijna onmogelijk in Nederland. Met de rechtszaak hoopt ze te bereiken dat de overheid haar helpt om haar echte geboortedatum in haar paspoort te krijgen.

'Overheid gefaald'

Advocaat De Hek noemt dit duidelijke aanwijzingen van nalatigheid van de overheid. Eerder heeft de overheid alle aansprakelijkheid afgewezen. "De ambassade moet erop toezien dat een adoptie juridisch in orde is voordat er een verblijfsvergunning wordt verleend", zegt De Hek. "Door de signalen hierover te negeren heeft de overheid gefaald als toezichthouder en visumverstrekker."