Triatleet Stam deed alles om weg te komen, ook al was het elf uur lang afzien

Het was niet te doen. Het ging alle verstand te boven. Zelfs voor die atleten die de uitdaging aan wilden gaan. Vier kilometer zwemmen, 170 kilometer fietsen en dan ook nog eens een marathon lopen.

"Allemaal op één dag. Ik dacht: dat kan toch niet? Dat moet een foutje zijn." Gregor Stam deinsde er echter niet voor terug. Juist niet.

Hij wierp zich begin jaren tachtig op als pionier van de triatlonsport in Nederland. Hij ging de uitdaging aan, want het alternatief? Nog een minuut langer thuis zijn? Dat nooit.

Het werd een bevrijding. De nieuwe sport, die spreekwoordelijk was komen overwaaien uit de Verenigde Staten, gaf Stam een uitweg uit zijn thuissituatie. Een situatie waar hij tot 2009 met bijna niemand over kon praten.

"Het was een mooi huis waar we in woonden, met een kleurentelevisie. Maar het was een gevangenis." Stam wijst naar het pad en zegt: "Hier begon het. De pijn van huis ontvluchtte ik hier, door huilend mijn loopschoenen aan te trekken en de andere pijn op te zoeken."

Hij liep vaak kilometers ver weg. Weg van misbruik. Niet wetende welke kant hij precies opging, maar altijd minstens dertig kilometer. En hij zag wel waar hij uitkwam. "Op hele oude schoentjes met watten voorin."

Onbewust was hij zichzelf op een ideale manier aan het voorbereiden voor een leven als triatleet. Stam werd de eerste Nederlandse kampioen triatlon in 1981. In een tijd van elf uur en elf minuten. Er finishten slechts twee man.

Iron Man

Een jaar later prolongeerde hij de titel en verbeterde hij zichzelf met drie kwartier. Hij trok dat jaar ook naar Hawaii en werd daar de eerste Europeaan die ooit een medaille won in de typisch Amerikaanse sport. Maar plezier in de sport? Nee. "Het was de vlucht. Het ging niet om het winnen van anderen. Ik wilde bewijzen dat ik iets was."

Bewijzen vooral dat hij meer was dan "vuilnis". Foto's van de vriend van zijn vader? Die knipte hij uit woede uit alle fotoalbums. Jaren later zegt hij: "Sport is de redding geweest in mijn leven. Het medicijn om me goed te voelen."

Europees kampioen

Stam won de allereerste triatlon die buiten de Verenigde Staten gehouden werd, in 1981. Hij werd drie keer Nederlands kampioen op de lange afstand en hij kroonde zich in 1985 tot Europees kampioen. Hij werd bovendien twee keer dertiende in de prestigieuze Iron Man-wedstrijd op Hawaii.