Wielerwereld presenteert SafeR, maar: 'Weten niet of dood Mäder te voorkomen was'

Een dag voor de start van de Tour de France en twee weken na de dood van Gino Mäder toont de wielerwereld zich eensgezind. Het moet nu echt veiliger. Alle betrokken partijen hebben zich verenigd in SafeR, dat het aantal (zware) valpartijen in de toekomst moet verlagen.

Daags voor het Grand Départ in Bilbao werd SafeR op een persconferentie gepresenteerd. Teams, renners, organisatoren en de internationale wielerunie UCI werken samen in het project. "En dat is vrij uniek in de wielerwereld", zegt Jaap van Hulten, uitvoerend directeur van Jumbo-Visma, en een van de voortrekkers van SafeR.

Momenteel zit het project in een pilotfase, per 1 januari 2024 moet de organisatie officieel aan de slag kunnen. "Er komt een organisatie die aanbevelingen gaat doen om de veiligheid in het wielrennen naar een hoger plan te tillen", zei Jumbo-Visma-baas Richard Plugge vorige week.

Om wat voor aanbevelingen het gaat, is nog niet bekend, maar er zou worden gedacht aan het gebruik van gedragscoaches voor renners, een systeem met gele en rode kaarten en aanpassingen die gedaan kunnen worden na bestudering van het parcours. Daar wordt de komende pilotfase voor gebruikt. Plugge: "Je wilt juist nu met iedereen om tafel om de beste maatregelen eerst naar voren te halen."

Gino Mäder

De dood van Mäder in de Ronde van Zwitserland is overigens niet de aanleiding geweest om de veiligheid aan te scherpen, er werd al op 1 januari met SafeR gestart.

"We moeten de uitkomsten van het politie-onderzoek nog afwachten, maar we weten niet of de tragische dood van Mäder voorkomen had kunnen worden", zegt Van Hulten. "We hebben de keuze gemaakt dat we wielrennen op de openbare weg willen blijven houden, met publiek erbij. Dat zijn de unique selling points van deze prachtige sport."

En dan valt een valpartij nooit helemaal uit te sluiten. Van Hulten: "Maar ik heb er echt vertrouwen in dat het veiliger wordt. Het is de eerste keer dat we in de wielerwereld zo gezamenlijk om de tafel gaan zitten. De enige manier om het op te lossen, is dat we het met zijn allen doen."

Dat het wielrennen steeds onveiliger wordt, tonen de cijfers aan. "We hebben op dit moment 24 procent meer ongelukken dan vorig jaar om deze tijd", weet Van Hulten, die enkele mogelijke verklaringen noemt. "De gemiddelde snelheden nemen toe, met de komst van schijfremmen is het remgedrag veranderd en er zijn steeds jongere renners in peloton."

Van der Poel ook kritisch richting renners

Mathieu van der Poel zegt aan de vooravond van de Tour de France dat "alle risico's wegnemen heel moeilijk zal zijn". "We fietsen nog steeds op een openbare weg. Er komt nog eens bij dat renners het soms gevaarlijker maken dan nodig is. Af en toe gebeurt er helaas een ongeval waar niet iedereen iets aan kan doen."

Volgens Van Hulten is de helft van de ongelukken te wijten aan gedrag van renners, publiek, of bijvoorbeeld auto's en motoren in de koers. De andere vijftig procent komt door "processen die niet goed ingericht zijn", zoals onveilige parcoursen. "Dagelijks zie ik beelden voorbij komen waarover wij ons zorgen maken."

Simpelweg geen miljoenen

In grote koersen als de Tour de France of Ronde van Vlaanderen is de veiligheid goed op orde. Dat is wel anders bij kleinere wedstrijden of vrouwenkoersen, zoals onlangs de Ronde van Pyreneeën, die werd gestaakt omdat rensters zich onveilig voelden. "In dat soort koersen ligt de uitdaging", zegt Van Hulten. "Om nog maar te zwijgen van juniorenkoersen."

Het liefst zou SafeR alle parcoursen drie maanden van tevoren verkennen om zo verbeterpunten aan te wijzen. "Maar dat kost miljoenen en die zijn er simpelweg niet."

Zaterdag ligt het parcours van de openingsrit van de Tour er volgens Van der Poel uitstekend bij. "Van wat ik verkend heb: redelijk perfect. Het lijkt alsof overal nieuw asfalt is gelegd, maar dat wil niet zeggen dat er niet gevallen gaat worden."

De Tour is hectisch, en het openingsweekend al helemaal. "Dat is het altijd. Twee jaar terug, die rit in Bretagne, was ook een van de meest hectische wedstrijden die ik gereden heb", zegt Van der Poel. "Ik verwacht dat het zaterdag hetzelfde zal zijn."