Hersenen van astronauten veranderen door lange ruimtereis

• Josta Bosma

  Redacteur Wetenschap

Slappe spieren, brozere botten en verslechterd zicht: een lange tijd zweven in de ruimte is niet goed voor het lichaam. Dat wisten we al. Uit Amerikaans onderzoek blijkt nu ook dat dat de hersenen van astronauten veranderen door een lange ruimtereis.

Uit gegevens van dertig Amerikaanse astronauten blijkt dat de hersenkamers groter worden in de ruimte. Dit zijn lege ruimtes in het midden van de hersenen, die gevuld zijn met vocht. De kamers worden steeds groter in de eerste zes maanden van een ruimtereis. Na zes maanden blijven ze stabiel.

Zwaartekrachtonderzoeker Jack van Loon van het Europese ruimtecentrum ESTEC in Noordwijk zegt dat het nog onduidelijk is waardoor dit komt.

"Waarschijnlijk komt het doordat de vloeistoffen in je lichaam meer naar boven drukken door de gewichtloosheid. De hersenen komen meer onder druk te staan en hierdoor worden die kamers groter", zegt hij in het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co.

Drie jaar wachten

Het is nog niet duidelijk wat de gevolgen zijn van de grotere hersenkamers. "Soms hebben astronauten een verminderde cognitie. Dat zou hiermee te maken kunnen hebben, maar het komt misschien ook door een andere bloedvoorziening naar de hersenen onder gewichtsloze condities. Daar moet echt nog meer onderzoek naar gedaan worden", zegt Van Loon.

Na terugkeer op aarde nemen de hersenkamers van astronauten na een aantal jaar weer een normale grootte aan. De wetenschappers adviseren daarom minimaal drie jaar te wachten voordat een astronaut weer de ruimte in gaat, zodat het lichaam kan herstellen.

Ronddraaiend ruimteschip

Ruimtemissies worden steeds langer. Zwaartekrachtonderzoeker Jack van Loon vindt deze lange reizen onethisch. "Als je langere tijd geen zwaartekracht hebt, is dat heel erg ongezond. Spieren, botten en het immuunsysteem veranderen."

Van Loon zegt dat er een nieuw soort ruimtestation moet komen om een langere tijd in de ruimte door te brengen. Hij ziet een ruimtestation voor zich dat ronddraait als een grote centrifuge. "Door het ronddraaien is er zwaartekracht in het ruimtestation", zegt Van Loon. "Je ziet het ook in sciencefictionfilms als Gravity. Het lijkt een utopie, maar dat is het helemaal niet."