In vogelparadijs De Putten is het nu vooral stil
Waar het normaal een gekwetter van jewelste is, is het nu vooral stil in het Noord-Hollandse vogelparadijs De Putten. Na een uitbraak van de vogelgriep zijn nog maar een paar sterns over.
Twee jaar geleden telden vogelaars nog 2000 broedparen in het natuurgebied bij Petten. Nu telt Lea van der Zee van Natuurmonumenten er hooguit vijftig. "Dit zijn bij lange na niet de aantallen die we hadden moeten hebben", zegt ze tegen NH Nieuws.
De Putten is een uniek gebied tussen Petten en Camperduin, in de kop van Noord-Holland. Het bestaat uit kleiputten, die in de 19de eeuw zijn gegraven. Met de klei werd toen de Hondsbossche Zeewering (een stuk dijk bij de Noordzee) verhoogd en verstevigd. De Putten bevat brak water: een mengsel van zoet regenwater en zout zeewater, dat diep onder de dijk doorsijpelt. Brak water bevat veel voedsel en is daarom geliefd bij veel vogelsoorten.
De stern, de grote witte trekvogel met z'n zwarte kop, lange snavel en scherpe krasgeluid, werd er altijd veel gezien. Maar nu laat de vogel het vrijwel geheel afweten. "Wij maken ons grote zorgen", zegt Van der Zee.
Dode vogels opruimen
De vogelgriep kwam in fases, maar sloeg hard toe onder sterns een jaar geleden. In de twee grootste broedkolonies in Nederland, op Texel en in Zeeland, stierven in een paar weken tijd duizenden dieren. De gevolgen waren in De Putten, niet ver van Texel, goed merkbaar. Terwijl de sterns eigenlijk hadden moeten broeden en nieuw leven zouden verwelkomen, stonden Van der Zee en haar collega's vrijwel continu dode vogels op te ruimen. "In juni alleen al hebben we toen 400 sterns geraapt."
Van der Zee pakt haar verrekijker, maar eigenlijk is het niet nodig. Van zo'n honderd meter afstand is al te zien én te horen dat er nauwelijks sterns zijn. Ook is geen enkele stern aan het broeden in De Putten. "We hebben geen broedparen op dit moment. De kolonies zitten op Texel of vestigen zich in de Zeeuwse delta", zegt Van der Zee. "De vogels hier zijn op doortrek. Of ze hebben voedsel uit de Noordzee gehaald en zijn hier even aan het rusten."
En nu maar afwachten of het niet opnieuw misgaat. Na een rondje door het gebied stelt Van der Zee vast dat er nu geen dode sterns liggen. Toch is er geen reden voor optimisme. Het kan nog jaren duren voordat er weer honderden of duizenden sterns rondfladderen en broeden bij het natuurgebied, zegt ze. "Dat is heel intens. En dat er nu zo'n leegte is, doet ons veel verdriet."
Op dit moment kunnen Van der Zee en haar collega's van Natuurmonumenten niets anders doen dan het gebied goed in de gaten houden. Er wordt speciaal gelet op dode sterns. "Die ruimen we zo snel mogelijk op om verspreiding tegen te gaan."
Het enige goede nieuws is dat de kolonie sterns op Texel zich ondanks alles iets lijkt te herstellen. "80 procent is dood of vertrokken, de overige 20 procent heeft de ziekte zelf overwonnen en is nu immuun", concludeerde onderzoeker Mardik Leopold vorig jaar augustus. Opmerkelijk genoeg bleek toen dat zo'n 600 paren grote sterns een nestje hadden gemaakt en ongeveer 300 jonge vogels waren geboren. Een soort inhaalrace, want het komt niet vaak voor dat zoiets zo laat in het seizoen gebeurt.
