Diversiteit in de kerk: 'Het is bijzonder dat de kerk een wit eilandje is'

60.000 mensen zijn dit weekend op het christelijk festival Opwekking te vinden. Op het festivalterrein in Biddinghuizen staat het geloof centraal in de diensten, seminars en concerten die er plaatsvinden. Daar is ook aandacht voor meer kleur in de kerk.

Want de Nederlandse kerk is wit en dat terwijl Nederland "super divers" is, zegt Hans Euser van Intercultural Church Plants (ICP). Dat is een organisatie die zich inzet voor een diversere kerk. ICP geeft tijdens het festival een seminar over het onderwerp.

"Je hebt Nederlandse kerken, Congolese Kerken, Ghanese kerken, maar gemixte kerken zie je niet vaak", vertelt Euser. "Dat heeft te maken met met de neiging van mensen om in hun comfortzone te blijven." Daarnaast speelt volgens hem een gebrek aan bewustzijn mee. Zo zou er onterecht gedacht worden dat alle mensen met een migratieachtergrond moslim zijn.

'Ruimte maken voor elkaar'

Het ICP zet zich zo'n 18 jaar in om de Nederlandse kerk minder wit te maken. Dat gebeurt onder meer door interculturele kerken op te zetten en trainingen te geven. Inmiddels zijn zo'n vijftig kerken bij de organisatie aangesloten.

Hierin komen christenen met verschillende achtergronden samen. Dat is volgens Euser niet altijd makkelijk: "In een interculturele kerk voelt niemand zich 100 procent thuis. Je moet iets inleveren, ruimte maken voor elkaar." Want hoewel de boodschap dezelfde is, is de invulling van de dienst in verschillende culturen anders. Zo is de preek in een gemiddelde Nederlandse kerk twintig minuten, in Afrikaanse kerken kan die zomaar een uur in beslag nemen.

Toch ziet Euser het vooral als een verrijking: "Als je met verschillende culturen in een kerk zit, dan zie je veel meer. Je ziet de passie vanuit Zuid-Amerika. Maar ook bekeerde moslims die het contact met hun familie verliezen vanwege het geloof. In interculturele kerken zie je meer van God."

Twintig nationaliteiten in één kerk

International Christian Fellowship (ICF) Apeldoorn is zo'n interculturele kerk. In de kerk komen zo'n twintig nationaliteiten samen. Naast een forse groep Nederlanders zijn dat vooral mensen met een Arabische, Iraanse en Afrikaanse achtergrond. Maar ook kerkleden uit bijvoorbeeld Zuid-Korea en Servië.

Hans Bronsveld is samen met zijn vrouw Marianne voorgangersechtpaar in de kerk: "De gemiddelde christen vandaag is niet langer Europeaan, de kleur van de kerk is enorm veranderd. Het is bijzonder als de kerk dan een wit eilandje is."

Dat niet iedereen Nederlands verstaat is geen probleem. Standaard zijn er vertalers die simultaan naar het Arabisch, Farsi en Engels vertalen. De diversiteit onder de kerkgangers is ook terug te zien in het programma. Er wordt in meerdere talen gezongen, ook de uitvoering van de dienst wordt bij een diverse groep mensen neergelegd. Daarnaast is er onder meer een Afrikaanse en Arabische cultuurgroep.

Volgens Bronsveld schuilt de kracht van de gemeente juist in de diversiteit. "Als er diversiteit is dan ontstaat er een grote rijkdom die je met elkaar kunt delen. Niet alleen in culturele achtergrond, maar ook in de manier van geloofsbeleving, wereldbeeld en perspectief. Dat is een voorrecht dat je niet hebt als er één homogene groep is."

Behalve dat diversiteit een verrijking is, is het ook een enorm potentieel aan nieuwe kerkgangers voor de krimpende, Nederlandse kerken. Vorig jaar december werd duidelijk dat het aantal Nederlanders dat zegt niet gelovig te zijn opnieuw is toegenomen. Bijna 60 procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder rekende zich niet tot een religie of een levensbeschouwelijke groepering. Met name het aantal katholieken nam af.

Hans Euser bevestigt dat de "input heel erg welkom is". Op de website schrijft ICP over hoe volgens ramingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek in 2060 bijna 40 procent van de bevolking een migratieachtergrond heeft. Onder hen ook veel christenen. Het aantal interculturele kerken zou wat het ICP betreft naar 700 moeten stijgen. Op dit moment zijn het er 400.

Makkelijk is het volgens Euser voor kerken niet om diverser te worden. Het is een proces van de lange adem. Aan het seminar dat op Opwekking wordt gegeven is een lespakket verbonden. Het moet kerken helpen bij het zetten van de eerste stap naar meer kleur in de kerk.