Kans steeds groter dat grens van 1,5 graad opwarming overschreden wordt

De komende jaren wordt waarschijnlijk voor het eerst de belangrijke temperatuurgrens van 1,5 graad opwarming op aarde doorbroken, verwachten wetenschappers. Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is er 66 procent kans dat binnen de komende vijf jaar die waarde gepasseerd zal worden.

Een jaar geleden schatte de klimaatorganisatie van de Verenigde Naties die kans nog op bijna 50 procent. 1,5 graad opwarming ten opzichte van de periode voor het industriële tijdperk is een waarde die is afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs. In dat akkoord beloven 195 landen samen alles op alles te zetten om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden, maar gestreefd wordt naar maximaal 1,5 graad. Vooral eilandstaten vrezen dat ze onder water komen te staan als de aarde verder opwarmt dan die grens.

Waarom is 1,5 graad een belangrijke grens? Dit gebeurt er als de temperatuur verder stijgt:

Dat de kans is toegenomen dat de temperatuurstijging van 2023 tot en met 2027 boven de 1,5 graad uitkomt, betekent overigens niet dat dat doel uit het klimaatakkoord niet meer gehaald kan worden. "De WMO luidt echter wel de alarmbel dat we het niveau van 1,5 graad tijdelijk en steeds vaker zullen overschrijden", zegt secretaris-generaal Petteri Taalas van de WMO.

Eind maart zeiden onderzoekers al dat de mogelijkheden om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad snel uit zicht raken. "In de komende vijf jaar zullen de emissies sterk moeten afnemen, anders komt niet alleen het 1,5-graaddoel in gevaar, maar komt ook het andere Parijse doel, 'ruim onder de 2 graden blijven', onder druk te staan", zei een van de onderzoekers.

Volgens de WMO is het in ieder geval vrijwel zeker dat de komende vijf jaar nieuwe temperatuurrecords zullen opleveren. Er is een kans van 98 procent dat op z'n minst een van de komende vijf jaren het warmste ooit gemeten zal worden.

Nu is 2016 nog het warmste jaar ooit gemeten. Dat had naast uitgestoten broeikasgassen ook mede te maken met El Niño, een weerfenomeen rond de Stille Oceaan dat bijna overal ter wereld extreem weer veroorzaakt. Nu wordt er de komende maanden weer een El Niño verwacht. Gewoonlijk leidt dat er een jaar later toe dat de temperaturen op aarde zullen stijgen. In dit geval is dat dus in 2024.

Wat is El Niño en waar leidt dit weerfenomeen toe? NOS op 3 legt het uit in deze video:

"Verwacht wordt dat de gemiddelde temperaturen zullen blijven stijgen, waardoor we steeds verder verwijderd raken van het klimaat waaraan we gewend zijn", zegt een van de wetenschappers achter het nieuwe klimaatrapport van de WMO.

Door klimaatverandering veranderen ook de neerslagpatronen. Voor de komende vijf jaar verwachten de wetenschappers meer neerslag in Noord-Europa, Alaska, de Sahel in Afrika en Noord-Siberië, en juist minder in het Amazonegebied en delen van Australië.