Rijksrecherche ziet dat omkopen van ambtenaren verdienmodel is geworden
Het corrumperen van ambtenaren is een verdienmodel geworden in het criminele milieu, ziet de rijksrecherche. Directeur Arthur van Baaren zegt in een interview met NRC Handelsblad dat hij verrast is door die ontwikkeling.
"Voorheen zag je dat een crimineel en een ambtenaar elkaar kenden, via school bijvoorbeeld of uit de buurt. En die relatie leidde dan tot corruptie of het lekken van informatie. Nu zien we tussenpersonen die bewust op zoek gaan naar ambtenaren die ze kunnen corrumperen."
Het kan zijn dat de ambtenaar in geldproblemen zit of kampt met een verslaving, licht Van Baaren nader toe in het NOS Radio 1 Journaal. "Zo'n informatiemakelaar heeft een neus voor die kwetsbare ambtenaren. En als je eenmaal een ambtenaar hebt omgekocht, is het heel makkelijk om informatie te krijgen." Dat heeft er volgens hem ook mee te maken dat overheidsmedewerkers bij veel verschillende systemen kunnen.
Criminelen betalen er goed voor
Het aantal corruptiezaken is de afgelopen jaren vrijwel stabiel gebleven, maar de informatiemakelaar is in opkomst, zegt Van Baaren op basis van ontsleutelde cryptotelefoons. Volgens hem hebben overheidsinstanties vaak niet eens door dat hun gegevens aantrekkelijk zijn voor criminelen. "Terwijl wij zien dat die daar grof geld voor betalen, wat erop wijst dat de informatie heel belangrijk is."
"Het gaat met name om persoonsgegevens: naam, adres, kentekens, nummers van paspoort of rijbewijs", somt hij op in NRC. "Wij zien in onze onderzoeken bijvoorbeeld dat er een relatie is tussen gelekte informatie en excessief geweld in het criminele milieu. En het gaat niet over incidenten."
Kwetsbare ambtenaren beter in beeld krijgen
Volgens Van Baaren kunnen overheden zich niet meer permitteren hierover naïef te zijn. Hij pleit ervoor beter vast te leggen wie welke informatie opzoekt, zodat daders makkelijker aan te wijzen zijn. Ook moet er volgens hem beter worden nagedacht over wie toegang krijgt tot de gegevens: een eenvoudige verklaring omtrent het gedrag (vog) is volgens hem niet voldoende voor nieuw personeel.
"Dat gebrek aan controle vraagt aandacht", meent Van Baaren. Zo is de rijksrecherche recentelijk nog iemand tegengekomen die bij een andere gemeente aan de slag kon hoewel er bij de eerste gemeente twijfels waren over de integriteit van die persoon.
Hij vindt verder dat de bewustwording over corruptie en omkoping moet toenemen. Juist omdat gemeentes en instellingen niet goed weten hoe waardevol hun gegevens zijn en criminelen dat wel inzien. Er ligt ook een taak voor leidinggevenden, stelt Van Baaren. Zij moeten meer gesprekken voeren met hun medewerkers om erachter te komen of die kwetsbaar zijn. "Veel gemeenten hebben daar nu onvoldoende zicht op."
