Nederland weer in top-10 persvrijheidsindex, België, Duitsland dalen

Nederland scoort dit jaar veel beter wat betreft persvrijheid dan vorig jaar, blijkt uit de jaarlijkse internationale persvrijheidsindex van Verslaggevers Zonder Grenzen (VZG). Nederland is weer terug op de zesde plaats van in totaal 180 landen, nadat het vorig jaar was gezakt naar plaats 28. Dat gebeurde onder meer naar aanleiding van de moord op Peter R. de Vries in de zomer van 2021. Noorwegen staat voor het zevende jaar op rij boven aan de lijst.

In een recordaantal van 31 landen is de mediavrijheid in groot gevaar, blijkt ook uit het onderzoek. Dat komt vooral door "toegenomen agressie van autocratische regeringen" en grote dessinformatiecampagnes.

In de index leggen de onderzoekers daarnaast veel nadruk op de veiligheid van journalisten. Zowel Duitsland als België scoort daarop lager dan vorig jaar. Hierdoor staat België nu op plaats 31 (vorig jaar 23) en Duitsland op plaats 21 (vorig jaar 16).

Voor Nederland wordt het diverse en onafhankelijke medialandschap geprezen, hoewel er ook bezorgdheid is omdat het grootste deel van de kranten in handen is van twee mediabedrijven (DPG Media en Mediahuis). Op veiligheidsgebied wordt vooral de dreiging van de georganiseerde misdaad genoemd.

Politiebescherming

"Vanwege de voortdurende dreiging krijgen sommige journalisten politiebescherming", schrijven de onderzoekers. "Mensen die hen fysiek aanvallen worden meestal vervolgd. Verslaggevers die offline of online worden bedreigd kunnen een noodnummer bellen om misdaden te rapporteren en advies te ontvangen."

De onderzoekers stellen dat fysiek en verbaal geweld tegen journalisten in Duitsland aan het toenemen is en dat het online lastigvallen van journalisten meestal niet wordt bestraft. België noemen de onderzoekers een land waar journalisten relatief veel vertrouwen genieten. Tegelijkertijd zeggen ze dat journalisten tijdens demonstraties slachtoffer zijn van geweld van politie en betogers bij demonstraties. "Ook hebben zij te maken met online bedreigingen die zich vooral tot vrouwen richten."

Eerder rapporteerde het Nederlandse meldpunt PersVeilig al dat journalisten afgelopen jaar minder meldingen van bedreiging en fysiek geweld deden dan in 2021.

Het rapport waarschuwt verder voor de toename van nepnieuws. "De ongeëvenaarde mogelijkheid om inhoud te manipuleren wordt gebruikt om kwaliteitsjournalistiek te ondermijnen."

Griekenland is opnieuw het laagst genoteerde Europese land op de lijst (plek 107). Dat komt vooral omdat de geheime diensten in het land waarschijnlijk spyware gebruikten om een aantal journalisten in de gaten te houden.

Hekkensluiter op de internationale lijst is nog altijd Noord-Korea, waar onder het dictatoriale bewind geen enkele vorm van onafhankelijke journalistiek mogelijk is.