Massadonor met honderden kinderen moet stoppen met verstrekken sperma

Een Nederlandse spermadonor met minstens 550 kinderen moet stoppen met doneren aan nieuwe wensouders. Dat heeft de rechtbank Den Haag besloten in een kort geding dat twee weken geleden diende. De 41-jarige Jonathan M. mag nog wel doneren aan ouders die al een kind van hem hebben en er nog een willen.

Het kort geding was aangespannen door Stichting Donorkind en een moeder die een kind van hem kreeg. Zij wilden dat M. per direct zou stoppen met het doneren van sperma aan nieuwe wensouders.

Daar gaat de rechtbank dus in mee. Voor iedere keer dat M. alsnog aan nieuwe wensouders doneert, moet hij 100.000 euro betalen.

M. mag ook geen advertenties meer plaatsen waarin hij zich aanbiedt als spermadonor, en niet meer lid worden van groepen, fora of platforms die contacten leggen tussen moeders en donoren. Op iedere keer dat hij dit wel doet staat een dwangsom van 10.000 euro, met een maximum van 100.000 euro.

Ook eisten Stichting Donorkind en de moeder een overzicht van alle klinieken ter wereld waar M. heeft gedoneerd. Het zaad dat hier nog ligt opgeslagen, moest wat hen betreft worden vernietigd, behalve het zaad dat is gereserveerd voor ouders die al eerder een kind van hem kregen. De rechtbank gaat ook hierin mee.

Meer dan 25 kinderen

Spermadonoren mogen in Nederland maximaal 25 kinderen verwekken bij 12 gezinnen. Zo moeten incest en inteelt worden voorkomen. Als halfbroers en halfzussen kinderen met elkaar krijgen, is er namelijk een groter risico op erfelijke afwijkingen.

M. kon veel meer kinderen krijgen omdat de regels makkelijk te omzeilen zijn. Nederlandse vruchtbaarheidsklinieken delen namelijk geen gegevens, en er is geen zicht op privéafspraken tussen moeders en donoren. En hoeveel kinderen spermadonoren in het buitenland krijgen, is ook onduidelijk.

De moeder die het kort geding had aangespannen, zei dat M. haar had beloofd dat hij niet meer dan 25 kinderen zou krijgen. Zij ontdekte in 2019 via een publicatie in het AD dat hij al veel meer kinderen had. M. erkende twee weken geleden in de rechtbank dat hij had gelogen over het aantal kinderen. Hij deed alles om ouders met een kinderwens te helpen, aldus zijn advocaat Richard van der Zwan.

'Bewust verkeerd geïnformeerd'

M. heeft ouders volgens de rechter "bewust verkeerd geïnformeerd" over het aantal kinderen, om "hen te bewegen om hem als donor te nemen". "Al deze ouders zijn nu geconfronteerd met het feit dat de kinderen in hun gezin deel uitmaken van een enorm groot verwantschapsnetwerk, met honderden halfbroertjes en -zusjes, waarvoor zij niet hebben gekozen."

Dit kan voor de kinderen "negatieve psychosociale gevolgen" hebben, stelt de rechter. Zo kan het voor de kinderen moeilijk zijn om een relatie op te bouwen met alle halfbroertjes en -zusjes, en kunnen zij te maken krijgen met identiteitsproblemen. Ook is het volgens de rechter mogelijk dat zij bang zijn voor een verhoogde kans op incest, of hier daadwerkelijk mee te maken krijgen.

M. wilde zelf kunnen blijven beslissen aan wie hij doneert. Maar de belangen van de donorkinderen en hun ouders wegen volgens de rechter zwaarder dan "het recht op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer" van M.

Stichting Donorkind is "blij dat de rechter uitspreekt dat het hebben van ontelbaar veel halfbroers en -zussen geen goed idee is", laat bestuurslid Ester de Lau weten. De stichting hoopt dat minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) zich nu gaat inzetten voor een centraal donorregister, "voor alle donoren, via klinieken en privé".

De advocaat van M. wil niet reageren op de uitspraak.