Kort geding tegen zaaddonor die vader is van honderden kinderen

• Wilco Tielemans

  redacteur Online

Stichting Donorkind en een moeder beginnen een rechtszaak om een zaaddonor te dwingen om te stoppen met doneren. Het is voor zover bekend de eerste zaak tegen een "massadonor" van sperma. Maandag wordt naar alle waarschijnlijkheid duidelijk wanneer het kort geding in Den Haag dient.

De zaak draait om een man van 41 die in Nederland en daarbuiten zijn zaad levert aan klinieken of rechtstreeks aan vrouwen met een kinderwens. De eisers willen dat hij daar onmiddellijk mee stopt en dat zijn sperma niet meer wordt gebruikt bij toekomstige inseminaties.

Biologisch gevaarlijk

In Nederland is anoniem doneren sinds 2004 verboden en mogen er maximaal 25 kinderen voortkomen uit het zaad van een donor, om te voorkomen dat halfbroers- en zussen ongewis relaties met elkaar aangaan, met een groter risico op erfelijke afwijkingen bij hun eigen kinderen.

Sindsdien worden namen van donoren geregistreerd, zodat kinderen later op zoek kunnen gaan naar hun biologische vader. Ze krijgen die gegevens overigens pas als ze zestien zijn.

"Het is niet alleen biologisch gevaarlijk als bloedverwanten zonder dat van elkaar te weten een relatie krijgen", zegt voorzitter Ties van der Meer van Stichting Donorkind, zelf kind van een anonieme zaaddonor. "Er is ook het mentale aspect: je zal als kind maar honderden halfbroers en halfzussen hebben. Daar kun je nooit gezond contact mee krijgen."

Gelogen

In 2017 waarschuwde de beroepsvereniging van gynaecologen zeker tien Nederlandse klinieken dat met zaad van de donor al 102 kinderen waren verwekt. Na aandacht in de media meldden zich steeds meer vrouwen die via internet met de man in contact waren gekomen.

Hij zou tegen wensouders hebben gelogen door te zeggen dat hij dit niet vaak deed en zijn zaad is ook veel gebruikt in buitenlandse klinieken.

Waarschijnlijk zijn er wereldwijd honderden kinderen met het zaad van de man verwekt. Of hij dat deed om financiële redenen of een ander motief had, is niet bekend.

In zijn advertentie op een ontmoetingsplatform had de donor toegezegd maximaal 25 donorkinderen te zullen verwekken. Om die reden koos moeder Eva hem in 2018 als donor. "Als ik had geweten dat hij al meer dan honderd kinderen had verwekt, had ik nooit voor deze donor gekozen", stelt ze.

"Als ik nadenk over de gevolgen die dit kan hebben voor mijn kind krijg ik een naar onderbuikgevoel en word ik onzeker over zijn toekomst: hoeveel kinderen komen er nog bij? In gesprekken met de donor is door veel moeders aangegeven dat hij moet stoppen, maar niets helpt. Naar de rechter stappen is de enige mogelijkheid om mijn kind te beschermen."

Onrechtmatig

"Wij komen nu in actie tegen deze man omdat nationale overheden niets doen. Via internet heeft hij al een wereldwijd bereik en omdat hij zaken doet met grote, internationaal werkende spermabanken al helemaal", zegt voorzitter Van der Meer.

Volgens advocaat Mark de Hek handelt de donor onrechtmatig: "Deze handelwijze is gevaarlijk voor het mentale welzijn en de gezondheid van donorkinderen. Door zijn voortplantingsdrang de voorkeur te geven, handelt de donor onrechtmatig. Daarnaast schendt hij de overeenkomsten met de klinieken en met de wensouders, want zij vertrouwden op zijn toezegging dat hij maximaal 25 kinderen zou verwekken."

De NOS heeft via sociale media contact gezocht met de donor in kwestie, maar hij heeft niet gereageerd.