Zonder wachttijd het vliegtuig pakken bij een chique terminal op Schiphol-Oost, als het aan Schiphol ligt is dit binnenkort voorbij. Schiphol-topman Ruud Sondag heeft aangekondigd dat de luchthaven vanaf eind 2025 een verbod wil op privéjets. Dat zou geluidhinder en overlast beperken. Verschillende luchtvaartexperts betwijfelen of zo'n verbod haalbaar is.
"Ik zie een verbod op korte termijn niet gebeuren, juridisch gezien wordt het een ontzettend lastig verhaal'', zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert. Ook hoogleraren lucht- en ruimterecht, Steven Truxal en Pablo Mendes De Leon, bevestigen dat een verbod moeilijk te realiseren valt doordat Nederland is gebonden aan wereldwijde verdragen.
Veel geluisoverlast
Onder privévluchten vallen onder andere zakenvluchten, vakantievluchten voor privépersonen en het regeringstoestel. Greenpeace en Extinction Rebellion voeren al langere tijd actie tegen dit soort vluchten. Er is met name kritiek op privévluchten die worden gebruikt naar vakantiebestemmingen.
Volgens Schiphol geldt dit voor 30 tot 50 procent van de privévluchten. Critici vinden dat er naar vakantiebestemmingen voldoende commerciële vluchten en zelfs treinen beschikbaar zijn. Sondag lijkt nu gehoor te geven aan hun kritiek. Volgens de Schiphol-topman zorgen privévliegtuigen namelijk voor onevenredig veel geluidsoverlast en CO2-uitstoot per passagier.
Volgens de branche valt het wel mee met de uitstoot. "De zakelijke luchtvaart vormt maar een klein onderdeel van de totale luchtvaart en daarmee veroorzaken wij maar een klein deel van de totale CO2-uitstoot", zegt Robert Baltus van de EBAA, de branchevereniging van privévliegers.
De toegevoegde waarde van zakelijke vluchten is twee miljard euro per jaar, zegt Baltus. "Schiphol is de grootste Nederlandse luchthaven voor de zakelijke luchtvaart en er zijn veel grote bedrijven in de regio. Als je zakelijke vluchten vanaf Schiphol verbiedt, heeft dat een gigantische impact op ons vestigingsklimaat." Een rechtszaak sluit de branche niet uit als het voorstel van Schiphol daadwerkelijk beleid wordt.
Luchtvaartdeskundige Joris Melkert zegt dat privévliegtuigen per passagier een stuk vervuilender zijn, maar totaal gezien zijn ze maar verantwoordelijk voor een klein deel van de CO2-uitstoot op Schiphol.
Maar wie gebruiken er nou eigenlijk privévliegtuigen? Dat weet Niels Noorlander. Als broker koppelt hij privévliegtuigen aan klanten.
De branche maakt zich zorgen. Toch is de kans dat privévliegtuigen vanaf 2025 niet meer welkom op Schiphol zijn volgens experts klein. "Volgens het internationale Luchtvaartverdrag van Chicago uit 1944 moeten landen hun luchthavens openstellen voor vliegtuigen uit andere landen. Dit verdrag geldt ook voor privévliegtuigen", zegt hoogleraar lucht- en ruimterecht Steven Truxal.
Zorgvuldig proces
Een luchthaven kan volgens het Luchtvaartverdrag het aantal vliegbewegingen op grond van geluidhinder alleen verminderen na het doorlopen van een zogeheten balanced approach-procedure. "Daarbij moeten omwonenden, luchtvaartondernemingen, de luchthaven en andere betrokken partijen in het proces meegenomen worden", zegt emeritus hoogleraar lucht- en ruimterecht Pablo Mendes De Leon.
Zo verloor het kabinet op 5 april dit jaar nog de rechtszaak over de krimp van Schiphol. Hierbij ging het niet om privévliegtuigen maar over het schrappen van 40.000 commerciële vluchten. Hierbij werd de balanced approach-procedure niet gevolgd en volgens de rechter had het kabinet dit wel moeten doen.
Schiphol kan volgens Mendes De Leon niet eenzijdig een besluit nemen. Verder mag een luchthaven het aantal vliegbewegingen pas inperken als andere alternatieven tegen geluidhinder niet voldoende blijken te werken.
Schiphol niet bevoegd
Mendes De Leon is kritisch op Schiphol: ''Schiphol wekt met hun aangekondigde plannen de illusie voor de omwonenden: dit gaan we wel even voor jullie regelen. Uiteindelijk heeft de luchthaven hier niet de bevoegdheid voor." Ook de Europese Commissie moet de procedure beoordelen en beslissen of er genoeg juridische grondslag is om privévliegtuigen te weren.
Minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, staat wel positief tegenover de plannen van Schiphol. "Overigens zal niet alles van de een op de andere dag gerealiseerd zijn, er zijn de nodige juridische punten. Het vergt een nader gesprek met Schiphol'', aldus de minister.
