De Raad van State (RvS) kwam deze week met een verrassende uitspraak: de 25-kilometergrens die het kabinet hanteert voor de neerslag van stikstof is niet tegen de regels. De overheid mag stikstof die verder dan 25 kilometer van de bron neerkomt bij het verlenen van vergunningen buiten beschouwing laten.
Goed nieuws voor minstens 29 boerenbedrijven in Groningen, allemaal PAS-melders. Hun vergunningsproblemen zijn per direct opgelost, zo lijkt het. De boeren - rondom de Eemshaven en Delfzijl - zitten meer dan 25 kilometer van het dichtstbijzijnde natuurgebied dat last heeft van te hoge stikstofconcentraties. Na de uitspraak van de RvS zijn hun beperkingen niet langer geldig. Ze hebben geen natuurvergunning nodig, zo laat de provincie Groningen weten.
Pluimveehouder en akkerbouwer Lammert Westerhuis kan zijn geluk niet op:
Boer Westerhuis wil zijn bedrijf aanpassen. "Het is een uitbreiding van het vloeroppervlakte, niet meer dieren, maar het aanpassen van de stallen. Om mijn kuikens meer ruimte te geven." Omdat hij nu geen vergunning meer nodig heeft, kan hij doorgaan met zijn plannen. "Je hebt een beeld van hoe je je bedrijf moet laten ontwikkelen en door laten groeien. Ik ben altijd positief ingesteld, maar je weet het natuurlijk nooit. En nu heb ik meer duidelijkheid. Mijn stikstof raakt de natuurgebieden niet."
Blije boeren, maar deskundigen zeggen juist dat ongeveer de helft van de stikstofuitstoot van sommige projecten buiten een straal van 25 kilometer belandt. "De Raad van State heeft echt een keuze gemaakt en gezegd dat het rekenmodel dat we gebruiken betrouwbaar is tot 25 kilometer. En dus is het gerechtvaardigd om die grens op 25 kilometer te stellen", zegt advocaat bestuurs- en omgevingsrecht Christine Visser.
Piekbelasters
Uiteraard zullen er ook stikstofeffecten optreden buiten de 25 kilometerzone, maar het rekeninstrument is niet goed genoeg om die effecten goed te kunnen koppelen aan een individueel project, zegt Visser. "Voor bedrijven die buiten de 25-kilometergrens liggen, is met deze uitspraak nu de kous af. Zij zijn nu niet langer gehouden om voor stikstof een berekening te maken."
Visser denkt dat de aandacht nu moet gaan naar activiteiten dichtbij een natuurgebied. "Ook al is het rekenmodel volgens deskundigen als instrument eigenlijk niet goed geschikt voor de beoordeling van individuele projecten, denk ik dat een alternatief dat wel geschikt is voor vergunningverlening nog lang op zich laat wachten. Tot die tijd hebben we dus die 25-kilometerbegrenzing".
Voor de overheid is er door de uitspraak niets veranderd, zegt Visser. "De opdracht die de overheid heeft, is om bedrijven die in de buurt van een natuurgebied zitten te helpen of aan te pakken in hun stikstofuitstoot. Die verplichting lag er al. Daar is het kabinet op dit moment ook mee bezig en er wordt gewerkt aan de piekbelasters. Dat wordt met deze uitspraak niet anders. Dus het effect zal per saldo, denk ik, niet leiden tot meer stikstof."
Dat is ook de verwachting van boer Westerhuis. "Het gaat allemaal om de kritische depositiewaarde. Die moet naar beneden. En dat wil elke boer. We kunnen vooruit. Voor de 29 PAS-melders is het nu geregeld."
