Iran en Saudi-Arabië herstellen banden na jarenlange vijandigheid

In een uitzonderlijke ontmoeting hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van Iran en Saudi-Arabië officieel verklaard de diplomatieke betrekkingen te hervatten. Vorige maand werd bekend dat de voormalige aartsrivalen, na bemiddeling van China, toenadering tot elkaar zochten en vandaag is dit bekrachtigd met het ondertekenen van een verklaring in Peking.

Met het aanhalen van de relaties wordt gekeken naar de mogelijkheid van een vliegverbinding tussen de twee landen en het uitgeven van visa voor inwoners van beide landen. Daarnaast zullen er mogelijk weer ambassades openen in de hoofdsteden.

Saudi-Arabië en Iran verbraken de betrekkingen in 2016, nadat demonstranten in Iran de Saudische ambassade hadden aangevallen als reactie op de executie van een prominente sjiitische geestelijke. Na jaren van grote onrust in de regio hopen de landen op meer stabiliteit.

Indirect tegenover elkaar

In de moslimwereld werpt Saudi-Arabië zich op als leider van de soennieten, Iran van de sjiieten. De spanningen tussen de twee landen zijn een obstakel voor regionale stabiliteit. De landen steunden het afgelopen jaar partijen die elkaar bevechten in verschillende landen in de regio, waaronder Syrië en Jemen.

Het nieuws over de doorbraak in de relatie kwam vorige maand als een verrassing, ook in de Saudische hoofdstad Riyad. Na jarenlange rivaliteit is er plotseling toenadering, ziet ook Faisal Abbas, hoofdredacteur van de krant Arab News. "We wisten dat er achter de schermen onderhandelingen gaande waren. Ik denk dat de verrassing was hoe snel het gebeurde. Dat is misschien een bewijs van de efficiëntie van de Chinezen."

In 2019 zocht Saudi-Arabië toenadering tot China na een reeks aanvallen op olie-installaties in het land. Saudi-Arabië gaf hiervan de Houthi-rebellen, een sjiitische groep die vooral in Jemen opereert, de schuld. De VS wilde, tot grote woede van de Saudiërs, geen actie ondernemen, waarna ze zich tot China wendden.

Politiek analist in Saudi-Arabië Salman Ansari zei eerder tegen de NOS dat China een geschikte partner is voor het begeleiden van de gesprekken. "Uiteindelijk geloven we dat China meer invloed heeft op Iran dan het Westen. Dus dat we deze relatie hebben zal het gemakkelijker voor ons maken."

De deal wordt gezien als een grote diplomatieke overwinning voor China en als een signaal van de toenemende invloed van het land in de regio.