Wetswijziging beschermt Israëlische premier tegen gevolgen corruptieproces

• Nasrah Habiballah

In Israël is een wet aangenomen die het een stuk moeilijker maakt een zittende premier ongeschikt te verklaren. De wet is een belangrijke stap voor premier Netanyahu, die verwikkeld is in een langslepend corruptieproces.

Volgens de nieuwe wet kan een premier alleen nog uit die functie worden ontheven als hij of zij fysiek of mentaal niet in staat is om die functie uit te oefenen. Dat besluit moet dan door 75 procent van de ministers goedgekeurd worden. Als een premier alsnog weigert te vertrekken, moet minstens 75 procent van het hele parlement ermee instemmen om een vertrek af te dwingen. Het Hooggerechtshof is in dit besluit nu volledig buitenspel gezet.

Belangenverstrengeling

De nieuwe wet is belangrijk in de discussie over Netanyahu's rol bij de juridische hervormingsplannen van de regering. Die plannen moeten ertoe leiden dat het Hooggerechtshof minder macht krijgt, ten gunste van het parlement. Onderdeel daarvan is bijvoorbeeld dat het parlement meer macht krijgt in het benoemen van rechters.

Volgens de procureur-generaal mag Netanyahu zich helemaal niet met die hervormingen te bemoeien, omdat hij zelf terechtstaat voor corruptie. En die belangenverstrengeling zou hem dus ongeschikt maken.

Maar dankzij de nieuwe wet is de corruptiezaak dus niet langer een belemmering voor Netanyahu om zich wel met de juridische hervormingen te bemoeien. Bovendien beschermt het hem ook tegen mogelijke toekomstige juridische problemen die uit het corruptieproces komen.

De premier heeft als het ware zijn eigen teflon-laag gecreëerd met de nieuwe wet. De oppositie is woedend en noemt het een corrupte wet die 'op maat gemaakt is' voor de premier.

Protesten

De wet is goedgekeurd op de dag dat opnieuw tienduizenden Israëliërs de straat op gaan om te demonstreren tegen de hervormingsplannen. Al zo'n drie maanden zijn er wekelijks demonstraties door het hele land. Critici vrezen dat Israël in een dictatuur dreigt te veranderen en maken zich zorgen over de rechten van minderheden.

Ook internationaal zijn er zorgen over de koers van de Israëlische regering. Zowel Europese leiders als de Verenigde Staten hebben hun zorgen over de hervormingsplannen geuit. Zij benadrukken dat de gedeelde democratische waarden belangrijk zijn voor de relatie met Israël. Toch lijken dus zowel de binnenlandse protesten als de buitenlandse kritiek weinig effect te hebben op Netanyahu's regering.

Nederzettingen

Er zijn ook zorgen over het nederzettingenbeleid van Israël. Eerder liet de regering weten dat het de bestaande nederzettingen met zo'n 10.000 woningen wil uitbreiden. En deze week maakte Israël bekend dat kolonisten zich toch weer mogen vestigen in vier nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever waar Israël zich eerder juist had teruggetrokken. Dit tot frustratie van de Verenigde Staten. Het land riep de Israëlische ambassadeur op het matje, want de nederzettingen staan een tweestatenoplossing met een aparte Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever in de weg.

De aankondiging over de nederzettingen komt op een ongelukkig moment. De spanningen tussen Israël en de Palestijnen lopen al een tijd op. Met de start van ramadan en het Joodse Pesach volgende week, is de verwachting dat die spanningen nog verder op zullen lopen.

Internationaal wordt daarom vooral opgeroepen tot kalmte en deëscalatie. Maar de Israëlische regering lijkt vooralsnog niet sussend te handelen. Zowel de binnenlandse protesten als de buitenlandse kritiek lijken weinig effect te hebben op regeringsbeleid.