Fouten gemaakt in aanloop naar moorden Derk Wiersum en Peter R. de Vries, zegt OVV

De politie en het Openbaar Ministerie hebben veel signalen gemist voorafgaand aan de moorden op de broer van kroongetuige Nabil B., B.'s advocaat Derk Wiersum en zijn vertrouwenspersoon Peter R. de Vries. Dat schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een rapport over de beveiliging van de drie.

De verschillende diensten die betrokken waren bij bewaking en opsporing werkten langs elkaar heen, oordeelt de OVV. Daardoor werden besluiten genomen op basis van versnipperde informatie. "Het stelsel Bewaken en Beveiligen kreeg niet alle informatie die in de opsporing beschikbaar was over de dreiging."

Beter voorbereiden op zware criminaliteit

Instanties moeten zich beter voorbereiden op de dreigingen vanuit de georganiseerde misdaad, is een van de aanbevelingen van de OVV. "De standaardwerkwijze voldoet niet meer." De betrokken diensten moeten centraal worden aangestuurd en er moet betere toegang tot beschikbare informatie komen voor instanties die gaan over beveiliging.

Een andere belangrijke les is dat een kroongetuigedeal pas bekend mag worden gemaakt zodra de beveiliging van betrokkenen is geregeld. Dat was in de aanloop van de aanslag op Reduan B., de broer van de kroongetuige, niet het geval. Het gezin van Nabil B. werd wel beveiligd, maar andere familieleden niet.

"Signalen vanuit bedreigde personen zelf werden niet gezien als niet concreet" en "pasten daarom niet in de gebruikelijke systematiek". Er werd veel gewerkt op basis van ongetoetste aannamen, zoals dat 'advocaten geen doelwit waren'. Ook verliep de communicatie stroef tussen het Openbaar Ministerie aan de ene kant en De Vries en de familie van B. aan de andere.

De OVV sprak met familieleden van de kroongetuige, advocaten, medewerkers van politie en OM en andere betrokkenen over de periode tussen 2018 en 2022. Het rapport wijst op systeemfouten, verkeerde inschattingen en miscommunicatie tussen betrokken diensten.

Vanaf de start van de gesprekken over de kroongetuigendeal in 2017 hebben Nabil B. en zijn familie gewaarschuwd voor de veiligheidsrisico's. De veiligheid van Nabil B., zijn ex-partner en kind werd wel geregeld. Volgens het OM "kon niet worden uitgesloten dat er veiligheidsrisico's waren voor de familie, maar er waren op dat moment geen concrete signalen", schrijft de OVV. Er was alleen maar 'zachte' informatie zoals het wordt omschreven.

Wachten op camera's

De familie deed meerdere verzoeken om beveiliging maar daar werd door het OM geen gehoor aan geven. Wel werd afgesproken dat er camera's zouden worden geplaatst op wegen naar het bedrijf van Reduan B., maar dat zou nog een paar dagen duren.

Twee dagen na het laatste verzoek van de familie wordt B. doodgeschoten in zijn bedrijf in Amsterdam-Noord. Opvallend genoeg zei het OM vlak na die moord dat hij "geen of slechts beperkte beveiliging" wilde.

Ook Wiersum moest 'oppassen'

Na de dood van de broer van de kroongetuige kreeg de familie wel strenge beveiliging. De inschatting was dat dit voor de advocaten van Nabil B. niet nodig was. "De eerdere waarschuwingen van B. dat ook zijn advocaat moest 'oppassen' was door zijn advocaten en het OM weinig serieus genomen", schrijft de OVV.

Er waren wel diverse veiligheidsmaatregelen genomen. Zo was er surveillance rond het huis van Wiersum, maar die werd na een tijdje teruggeschroefd van elk uur naar zes keer per etmaal. Dat besluit viel omdat er geen concrete dreiging bekend was en om de druk voor de politie te verlagen. Ook cruciale informatie over een Renault Mégane die veel bij het huis van Wiersum werd gespot, kwam niet bij het juiste politieteam terecht.

Op 18 september 2019 werd advocaat Derk Wiersum voor zijn huis in Amsterdam-Buitenveldert doodgeschoten.

Moeizaam contact met De Vries

Het contact tussen Peter R. de Vries, die zich als vertrouwenspersoon had aangesloten bij het team van de kroongetuige, en het OM verliep moeizaam, stelt de OVV. Het OM stelde politietoezicht in rond De Vries' woning en liet een dreigingsinschatting opstellen.

De Vries kreeg van het OM beveiliging bij aankomst en vertrek aangeboden. Maar de misdaadjournalist wilde niet steeds zijn agenda delen, vanwege zijn werk- en privésituatie. De Vries hamerde erop dat hij eerst concrete informatie over de dreiging tegen hem wilde inzien. Maar het OM en de politie wilden de informanten die deze informatie hadden gegeven in bescherming nemen en deelden de informatie niet.