In het eerste televisiedebat in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart lag vooral regeringspartij VVD onder vuur. Rechtse oppositiepartijen PVV en JA21 vielen de liberalen aan op onderwerpen als migratie en veiligheid, maar ook GroenLinks en de coalitiepartners D66 en CDA richtten hun pijlen op de VVD.
Omroep WNL had zes lijsttrekkers voor de Eerste Kamerverkiezingen uitgenodigd om met elkaar in debat te gaan. Die Eerste Kamer wordt eind mei gekozen door de leden van Provinciale Staten en de kiescolleges van Bonaire, Sint Eustatius, Saba en Nederlanders in het buitenland. Daarvoor zijn op 15 maart verkiezingen.
Stikstof
Op het onderwerp stikstof bleken de coalitiepartijen opnieuw zeer verdeeld. Edith Schippers, de lijsttrekker van de VVD, oogstte veel kritiek toen ze weigerde een keuze te maken bij de stelling 'Stikstofdoelen 2030 negeren is stilstand creëren', ingebracht door D66. "Ik stem niet over een stelling die zo duidelijk alleen maar bedoeld is om te polariseren", lichtte ze haar weigering toe. Het is volgens haar een schijntegenstelling.
"Typisch VVD", vond Marjolein Faber (PVV): "Geen keuze willen maken." Paul Rosenmöller van GroenLinks wees Schippers erop dat ze in de Eerste Kamer wel gewoon moet stemmen. CDA-lijsttrekker Theo Bovens stemde tegen de stelling, omdat het jaartal van 2030 om de doelen te halen wat hem betreft niet heilig is, maar wel het doel. "Als het een jaartje extra kost moeten we daar niet moeilijk over doen."
'Blokkeerbus'
"Wat is dit voor coalitie?" vroeg Rosenmöller zich af. "D66 is voor, het CDA tegen en de VVD is tot op het bot verdeeld." Het doel om over zeven jaar de stikstofuitstoot gehalveerd te hebben staat in het regeerakkoord. "Maar u komt er niet uit", zei Rosenmöller.
D66'er Van Meenen, die de stelling had ingebracht, waarschuwde voor een "blokkeerbus van uiterst rechts" die het stikstofbeleid straks in de Eerste Kamer kan gaan tegenhouden. Hij doelde daarmee op JA21, BBB en de PVV.
Volgens PVV-lijsttrekker Faber durft de VVD niet te zeggen dat de stikstofdoelen eigenlijk dienen om de boeren te verjagen om ruimte te maken voor de huisvesting van statushouders en asielzoekers.
Annabel Nanninga, de lijsttrekker van JA21, viel de VVD aan op de zogeheten spreidingswet, die het makkelijker moet gaan maken om gemeenten te dwingen een asielzoekerscentrum te bouwen. Tegelijkertijd belooft premier Rutte maatregelen om de instroom van asielzoekers in te perken.
"De VVD belooft dat al twaalf jaar", zei Nanninga. "Maar Rutte speelt niets klaar. De instroom is onder hem structureel hoger dan onder premier Balkenende." JA21 wil een asielstop invoeren. VVD-lijsttrekker Schippers wees erop dat de instroom in het verleden wel omlaag is gegaan door de deal met Turkije om vluchtelingen daar op te vangen. Dat is volgens haar ook de verdienste van Rutte.
Geen taakstraf meer
Schippers zelf bracht de stelling in dat mensen die hulpverlener als agenten en ambulancepersoneel mishandelen geen taakstraf meer mogen krijgen, maar altijd de cel in moeten. Een wet die dat regelt sneuvelde eerder in de Eerste Kamer, onder meer omdat D66 en GroenLinks tegen stemden. "Onbestaanbaar", vond Schippers.
Maar volgens die partijen moet het aan de rechter blijven om de afweging te maken of een taakstraf op zijn plaats is, omdat die alle details van een zaak kent. Soms wordt er voor een taakstraf gekozen omdat bij een celstraf de kans groter is dat iemand opnieuw in de fout gaat, betoogden zij.
In de peilingen lijkt de VVD opnieuw als nummer 1 uit de bus te komen, maar ook de combinatie van GroenLinks en PvdA hoopt de grootste te worden. Daarnaast staan de PVV en nieuwkomer BBB op winst.
De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn dus op 15 maart. Waarover gaan de provincies, op welke thema's valt er iets te kiezen? Een korte uitleg:
