'Agenten creëerden onveilige situatie bij doodschieten influencer in Amsterdam'

De Amsterdamse agenten die in 2020 betrokken waren bij de dood van een Duitse influencer hebben toen zelf een onveilige situatie gecreëerd. Dat stelt politiesocioloog Jaap Timmer in een vertrouwelijk rapport, dat in handen is van AT5.

De 23-jarige Sammy Baker werd in verwarde toestand in de hoofdstad doodgeschoten door twee politieagenten, maar dat de situatie zo escaleerde is volgens Timmer deels te wijten aan de agenten zelf.

Baker (echte naam: Samuel Seewald) werd op 13 augustus door de politie neergeschoten in een binnentuin in de wijk Nieuw-West nadat hij in verwarde toestand met een mes tegen zijn keel had rondgelopen.

De agenten die hem neerschoten zijn niet vervolgd. In 2021 concludeerde het Openbaar Ministerie op basis van onderzoek door de Rijksrecherche dat ze uit noodweer hadden gehandeld, waarop de zaak is geseponeerd.

Rapport nog niet klaar

De nabestaanden van Baker spanden na het schietincident een civiele rechtszaak aan tegen de politie. In dat proces heeft de rechtbank besloten om naast het onderzoek van de Rijksrecherche ook onafhankelijk onderzoek te laten doen. Zo werd Timmer aangesteld om een deskundigenonderzoek te doen en is een psychiater gevraagd naar de zaak te kijken, schrijft NH Nieuws.

Timmer wijst er bij AT5 op dat het rapport nog niet klaar is. Zowel de politie als de familie van Baker mogen nog reageren en vragen stellen. "Over de inhoud kan ik helemaal niks zeggen. Dit document zou niet openbaar moeten zijn en is verre van publiek. Het schaadt de zaak."

In het rapport, dat vorige maand naar de rechtbank is gestuurd, staat volgens AT5 tot in detail beschreven hoe de middag is verlopen. Zo zou een hondengeleider zijn eigen plan hebben getrokken en had de leidinggevende van de operatie mogelijk geen goed overzicht. Ook zou het aan duidelijke instructies voor de agenten hebben ontbroken.

Duidelijker leiding

Timmer is kritisch over het handelen van de politie. Zo vraagt hij zich af waarom ze niet meer afstand hebben gehouden van Baker om rust te creëren. "In weerwil van de intentie van de OvD-P (leidinggevende, red.) lijkt de bedoeling van het politiepersoneel op de plaats delict kennelijk toch een snelle overmeestering en aanhouding van Samuel te zijn geweest."

De leidinggevende, zo staat in het rapport, moest herhaaldelijk aangeven dat de agenten Baker moesten blijven zien als slachtoffer en niet als verdachte. De hondengeleider, van wie de leidinggevende dacht dat hij bovenal de agenten zou beschermen, gaf zijn hond het commando om Baker te bijten, zodat hij overmeesterd kon worden.

Baker is herhaaldelijk gemaand zijn mes te laten vallen. Toen hij dat niet deed heeft de hondengeleider hem overmeesterd. "Eenmaal op de grond begon de man tegen te stribbelen, te gillen én met het mes om zich heen te zwaaien." Tijdens de worsteling besluiten twee agenten te schieten en de Duitser heeft dat dus niet overleefd.

"Een dergelijke operatie had een meer directieve en duidelijker leiding gevergd. Het is de vraag waarom de OvD-P daar niet voor heeft gekozen", schrijft Timmer "Als de OvD-P daadwerkelijk had willen leiden, dan had zij uitdrukkelijk benoemde opdrachten en mandaten moet geven, inclusief tolerantiegrenzen en geweldsinstructies en dergelijke."

Zaak die veel losmaakt

Justine en Kai Baker, de ouders van het slachtoffer, zijn geschokt. "Het is bizar om te lezen dat de hondengeleider niet de tijd heeft genomen om gevoel te krijgen bij de situatie. Hij kwam binnen twee minuten in actie, wat heeft geleid tot de dood van onze zoon. We zijn ook sprakeloos over het gebrek aan duidelijke communicatie vanuit de OvD-P. Iedereen werkte daar vanuit eigen inzicht."

Een woordvoerder van de politie wil niet inhoudelijk op vragen over het rapport ingaan. "Het gaat om een conceptrapport dat onderdeel uitmaakt van een nog lopende civiele procedure. Daar werken we in alle opzichten aan mee."

De woordvoerder ziet wel in dat de zaak veel losmaakt bij alle betrokkenen. "Het is belangrijk om te leren van dit soort situaties en te kijken hoe we dit in de toekomst beter kunnen doen of voorkomen. We hebben net als de Rijksrecherche naar aanleiding van het concept nog vragen, aanvullingen en opmerkingen."