Feest en rouw tijdens Nieuwjaar op Chinese platteland, corona niet voorbij
Het rood van Chinees Nieuwjaar heeft de overhand, aan het begin van het Jaar van het Konijn. Maar bij een onbekend aantal families kleuren de lampions dit jaar wit. De kleur van rouw, de kleur van de dood. Covid mag op zijn retour zijn, de mondkapjes verdwenen: op het Chinese platteland zijn de begrafenissen nog niet voorbij. Vuurwerk klinkt alom, ook voor de doden.
De K21 heeft de twijfelachtige eer een van de traagste boemels te zijn die zijn overgebleven in China. Vanuit Peking stopt deze trein op vrijwel elk tussengelegen station. Daartussenin ook overigens, om de net iets minder trage groene treinen voorbij te laten kachelen. Maar voor Jiang, die vanuit de Chinese hoofdstad onderweg is naar zijn ouders in Quanzhou, is de reis van 26 uur na drie jaren van coronabeperkingen een zegen.
"De tickets voor deze trein zijn bovendien een stuk goedkoper dan die voor de sneltrein", zegt hij in een van de tussencoupés, waar meerdere mannen nog maar weer een sigaret opsteken. "Je doet je ogen dicht, en je bent op de plaats van bestemming", lacht Jiang, wiens ouderlijk huis dichter bij de Vietnamese hoofdstad Hanoi ligt dan bij Peking. Bedden in treinen als deze zijn deze dagen veelal uitverkocht, want gereisd wordt er weer.
'Jaren niet thuis geweest'
Het ministerie van Transport verwachtte dit jaar bijna 2,1 miljard reisbewegingen in de 40 dagen rond 's lands belangrijkste feestdagen. Nog zo'n 30 procent lager dan voor 'Wuhan', maar wel een verdubbeling ten opzichte van 2021. Toerisme beslaat volgens de cijfers slechts 10 procent van het totale aantal trips. Het zijn vooral familiebezoeken: 55 procent van het totaal. Zo ook op de K21, die als eindbestemming Nanning heeft.
"Ik ben al jaren niet meer thuis geweest", zegt een moeder, met baby en peuter bezig aan haar 36-urige reis. "Blij dat het weer kan." Dat geldt ook voor een jonge student uit Peking. "De vorige keer dat ik bij mijn grootouders Chinees Nieuwjaar vierde, hadden we nog nooit van corona gehoord", zegt hij, zijn vader aan zijn zijde. "Daarmee is het de eerste keer in drie jaar tijd", zegt de student.
Bang om ouders en grootouders te infecteren tijdens het nieuwjaarsfestijn zijn deze mensen niet. Ook niet rond de Hunanese stad Hengyang, waar bovengemiddeld veel mensen uitstappen. "Al dat gedoe met coronatesten en het scannen van QR-codes", zegt Zou, die hout hakt om de kachel op te kunnen stoken. Hij werkt in de fabriekshal in het verderop gelegen Guangdong, maar is thuis voor Chinees Nieuwjaar.
"Je kon nergens heen, terwijl corona niets voorstelt. Ik heb het zelf gehad. Dan nam je wat medicijnen en was je er wel weer." Op de markt in het nabijgelegen plaatsje Baidishi zijn mondkapjes, op het platteland toch al niet zo gedisciplineerd gedragen als in Peking, zo goed als verdwenen. "We zijn besmet en nu immuun", zegt een van de marktkoopmannen, die dieren slacht waar je bij staat. Hij verkoopt lamsvlees, hondenvlees en rund.
Op het platteland lijken er nauwelijks zorgen te zijn over covid:
De uitbraak is op zijn retour, constateerde ook topepidemioloog Wu Zunyou afgelopen weekend op een persconferentie. Ruim 80 procent van de bevolking zou inmiddels besmet zijn geweest. "Van de grote tot de middelgrote en kleinere steden, tot de provincie: de piek van de epidemie is gepasseerd."
Het is inderdaad weer een stuk rustiger bij de dorpsklinieken. In het dorpje Hongtang spelen meerdere dorpelingen kaartspelletjes in het gezondheidscentrumpje, en er wordt gegokt. De dorpsarts is in geen velden of wegen te bekennen.
Eerder deze maand nog waren er medicijntekorten, moesten dorpelingen online op zoek naar paracetamol. "Afgelopen maand was iedereen hier positief", vertelt ook de jonge boer Li. "Maar het is hier in het dorp niet zo serieus geweest als in de grote steden", meent hij. Toch zouden juist ook hier veel, veelal oudere mensen zijn overleden. Tijd om dat uit te zoeken is er niet: de politie maant ons kort daarna te vertrekken.
Nog steeds slachtoffers
Het zorgsysteem op het Chinese platteland bestaat uit drie schakels. Na de dorpsklinieken komen de plaatselijke gezondheidscentra, dan de streekziekenhuizen. Alleen laatstgenoemde is nog enigszins uitgerust om echt tot behandeling over te gaan. Wie dat kan zal de eerste twee schakels overslaan, al is de grootste drukte ook in de streekziekenhuizen inmiddels wel voorbij.
Dat betekent niet dat covid geen slachtoffers meer maakt in China. Even verderop, in het dorpje Pengjiawan, kleurt het wit en zijn de klanken te horen van de lokale begrafenisband. "Ze was 80 jaar", vertelt een van de familieleden van de overleden vrouw, van wie de foto pontificaal prijkt in het verder kale huiskamertje. "Covid was de druppel. Ze had meerdere kwalen, haar gezondheid was al niet al te best."
Buiten verorberen de gasten een waar feestmaal, worden honderdduizendklappers afgestoken. "Ik ken eigenlijk niemand die het niet heeft gehad", zegt een van hen. Iets wat de autoriteiten, die na de initiële chaos snakken naar beter nieuws, hoopvol stemt. "Op korte termijn, in de komende twee tot drie maanden, is de kans op een tweede golf niet groot", aldus epidemioloog Wu.
