Kabinet wist al weken dat Brussel Nederlands mestbeleid niet accepteert

Minister Adema kwam vrijdag halsoverkop terug uit het buitenland voor spoedberaad over de kritiek van Brussel op het Nederlandse mestbeleid, maar het kabinet wist al weken dat de kans groot was dat Nederland van Europa geen uitzonderingen meer zou krijgen voor het uitrijden van mest. In een brief, die in handen is van de NOS, waarschuwt Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius half december al dat Nederland te optimistisch is.

Sinkevicius schrijft in de brief op 19 december zich zorgen te maken of Nederland wel aan alle voorwaarden gaat voldoen om voor de langzamere afbouw van het mest uitrijden in aanmerking te komen. Hij zegt zich zorgen te maken over een brief van Adema aan de Kamer van 2 december, die de indruk wekt dat er voor boeren meer tijd is en meer mogelijk is dan afgesproken. De commissaris wijst erop dat als Nederland niet aan de voorwaarden gaat voldoen de uitzonderingspositie verdwijnt.

Toch meldde minister Adema pas afgelopen vrijdag dat hij met een probleem zit en de hoeveelheid mest eerder dan gedacht aan banden moet worden gelegd.

In de Kamer klinken afkeurende signalen. Ook omdat de minister in een debat deed alsof men zich geen zorgen hoefde te maken over wat Brussel vindt.

Eerder besloot Europa al dat het uitrijden van mest aan banden moet om de milieudoelen voor waterkwaliteit te halen.

'Geen reden tot grote zorg'

In een debat op 20 december, een dag na de bezorgde brief van Eurocommissaris Sinkevicius, zegt D66-Kamerlid De Groot dat hij bezorgde geluiden uit Brussel hoort en vraagt hij de minister hoe hij dat ziet omdat Nederland zich "formeel niet aan het derogatiebesluit houdt". Adema zegt tegen de Kamer dat het gesprek "daarover loopt" en er "geen reden is tot grote zorg".

Maar uit de brief van een dag eerder zou je die zorgen wel af kunnen leiden:

Het ministerie van Landbouw laat weten dat Adema de brief op 19 december "ambtelijk heeft gekregen" maar niet heeft gelezen voor het debat van 20 december. Tijdens het debat dacht de minister de commissie in "vervolggesprekken" nog "te kunnen overtuigen".

Woensdag debat

Kamerleden van zowel coalitie als oppositie willen komende woensdag in een debat uitleg, en willen voor dat debat de brief van Eurocommissaris Sinkevicius krijgen.

VVD-Kamerlid Van Campen noemt het "te waarderen dat de minister zocht naar de uitvoerbaarheid van de wijziging van regels voor boeren" maar zegt dat dat "nooit ten koste mag gaan van de felbevochten derogatie. Daarmee is de derogatie in de waagschaal gelegd."

"De VVD wist niet dat het door het kabinet aangekondigde overgangsjaar zonder akkoord van de Europese Commissie aan de Kamer is gemeld. Boeren zitten nu opgezadeld met valse hoop. We balen hiervan", zegt Van Campen.

D66-Kamerlid De Groot had het "wel netjes" gevonden als Adema het aanvankelijke antwoord uit het debat dat er geen reden tot zorg was had "gecorrigeerd". "Dat zou ook relevant geweest zijn voor boeren, want dan hadden ze zich een maand langer al kunnen voorbereiden. Nu staan ze op het allerlaatste moment voor een voldongen feit".

VVD'er Van Campen vindt dat boeren moeten kunnen rekenen op een betrouwbare overheid. "Dat vertrouwen is hier opnieuw geschaad."

BBB-leider Van der Plas zegt dat deze brief in december "direct naar de Kamer" had gemoeten. Ook voor de boeren had dat gescheeld, zegt ze.

Voor GroenLinks speelt de vertrouwensvraag. "Heel ernstig dat de minister blind lijkt te zijn geweest voor de boodschap uit Brussel. Halve waarheden beschadigen het vertrouwen in de overheid", aldus Kamerlid Bromet.