Het Nederlandse elektriciteitsnet zit op veel plekken vol. Alleen al in de provincie Noord-Holland zijn er meer dan duizend bedrijven en andere grote instellingen die geen aansluiting meer kunnen krijgen. Daarom wil de provincie een 'energieknooppunt' aanleggen in de Wieringermeer. Maar bewoners en de gemeente Hollands Kroon voelen zich overvallen en zitten niet te wachten op de verdere industrialisatie van het gebied.
Het nog te bouwen energiesysteem staat omschreven in een Concept Energievisie. Volgens Noord-Holland kan de gemeente Hollands Kroon zich ontwikkelen tot een 'landelijke energiehub'. Zo zou er een hoogspanningsstation, een waterstoffabriek én een 'aanlandingsplek' voor elektriciteit uit windmolenparken op zee kunnen komen.
Open landschap
Jan Meijles is van de actiegroep 'Red de Wieringermeer', die tegen de plannnen is: "De provincie zegt: elektriciteit, elektriciteit, elektriciteit. En dus moeten er hoogspanningsleidingen worden aangelegd door het open landschap in heel Noord-Holland." Hij mist het woord 'inwoners' in de plannen. "We zijn op geen enkele wijze gehoord."
Ook de gemeente is niet te spreken over de gang van zaken. "Wij hadden dit echt niet zien aankomen. Wij hebben de plannen vanuit de media moeten vernemen", zegt wethouder Lilian Peters.
De gedeputeerde van de provincie Noord-Holland ontkent dat. Edward Stigter: "We hebben alle gemeenten meegenomen in het proces van de energievisie. Dus zowel in de conceptversie als bij de besprekingen, waren ze betrokken. Maar ik snap heel goed dat het voor een wethouder of voor iedere andere gemeente best schrikken is als je dit op een kaartbeeld langs ziet komen."
Dat de plannen uitgerekend in Hollands Kroon voor onrust zorgen, lijkt geen toeval. Het vorige gemeentebestuur rolde een paar jaar geleden nog de rode loper uit voor energieslurpende datacenters.
Voor scheepsmotorenbedrijf Sandfirden Technics in Den Oever - in de gemeente Hollands Kroon - zijn de plannen wel goed nieuws. Het bedrijf heeft veel last van het volle stroomnet en investeerde de afgelopen jaren flink in verduurzaming. Onder meer met 650 zonnepanelen. "Met het idee dat we ook terug kunnen leveren aan het net. Maar helaas, dat kan niet. Daar kwamen we achter op het moment dat de panelen hier al op het dak lagen", zegt directeur Bart Bakker.
Het gebrek aan capaciteit op het net kost het bedrijf nu veel geld. Bakker: "Dat betekent dat verduurzaming voor ons wel echt duur wordt, in plaats van dat het iets oplevert."
Eén-nul achter
Sanne Akerboom onderzoekt de besluitvorming over de energietransitie in Noord-Holland. Volgens haar heeft de provincie het zeer onhandig aangepakt, door inwoners te verrassen met concrete plannen. "De provincie staat één-nul achter in dit proces en zal zich nu eerst moeten verdedigen voor alles wat is opgeschreven", zegt Akerboom. Ze denkt dat het moeilijk wordt om mensen mee te laten denken over alternatieve oplossingen. "En dat kan heel erg lastig zijn voor het vervolg van het proces."
De provincie benadrukt dat het slechts om concept-plannen voor een energieknooppunt gaat. Niks staat vast. "Er is nog geen enkele keuze gemaakt over wat waar gaat komen. Dat heeft nog een vervolgproces nodig. Maar de vraag óf het elektriciteitsnet uitgebreid moet geworden, die is wel beantwoord met ja", zegt gedeputeerde Stigter.
En dat geldt voor heel Nederland. Wethouder Peters hoopt dat de provincie, maar ook andere overheden zullen leren van de gang van zaken in Hollands Kroon. "Voor dit soort grote ingrijpende veranderingen in het landschap moet de provincie meteen met de gemeente, inwoners en bedrijven samenwerken. Niet een plan over de mensen uitrollen."
