Cartoonist Sanaz Bagheri kwam vier jaar geleden van Iran naar Nederland. Ze kon de onderdrukking van vrouwen in haar land niet langer verdragen. Maar ook hier voelt ze de druk van het Iraanse regime, nu ze regelmatig kritiek uit op de repressie van de afgelopen maanden.
Ze ontvangt doodsbedreigingen, waarschijnlijk vanwege haar anti-regime spotprenten die ze online plaatst. De dreigberichten zouden komen van de cybertak van de Revolutionaire Garde, het militaire elitekorps van Iran. "Maar ik heb geen angst", zegt Bagheri. "Ik heb er zelf voor gekozen om op deze manier te vechten tegen het regime."
Ze is zeker niet de enige Iraniër in Nederland die de lange arm van Teheran ervaart. En er is goede reden om de dreigementen serieus te nemen: twee moorden in Nederland van de afgelopen jaren worden gelinkt aan de Iraanse overheid.
Ik hoop dat Nederlanders, mijn landgenoten, naast ons gaan staan.
"Mensen voelen zich hier onveilig", zegt Asefeh Eskandari, die ruim dertig jaar geleden met haar ouders naar Nederland kwam. "Ik ken meerdere gevallen van Iraanse Nederlanders die worden bedreigd met liquidatie."
Eskandari is politiek activist. Zaterdag demonstreerde ze op Schiphol voor sancties tegen leden van het Iraanse regime. "Die kunnen nu nog vrij reizen en ons land in komen. Het zijn terroristen, mensen die medeburgers vermoorden, opsluiten, martelen, verkrachten en doodvonnissen uitgeven. En die mensen mogen hier gewoon naar binnen en via een transfer door naar andere plekken van de wereld. Hoe kan dat?"
Ook tien fractievoorzitters in de Tweede Kamer pleiten voor harde sancties tegen leden van het regime. Zo willen ze dat de Revolutionaire Garde op de lijst van terroristische organisaties komt. Internationaal reizen zou ze dan zo goed als onmogelijk worden gemaakt.
Die maatregel is hard nodig, zegt Eskandari's moeder Tahereh Khorrami. "De laatste maanden is ons gevoel van onveiligheid enorm gestegen. Het Iraanse regime is tot alles in staat."
Daar lijkt ze gelijk in te hebben. In 2015 en 2017 werden twee Nederlanders van Iraanse afkomst in Nederland geliquideerd. De AIVD heeft sterke aanwijzingen dat Iran erachter zit.
"Het Iraanse regime is gevaarlijk en alle tegenstanders moeten voorzichtig zijn", zegt cartoonist Bagheri. "In binnen- én buitenland."
Een tekening van Bagheri is deze week te zien in een speciale Iran-editie van Charlie Hebdo, precies acht jaar na de bloedige terreuraanslag op de redactie van het satirische Franse weekblad:
Zelf kreeg Bagheri onlangs het advies van de Nederlandse politie om haar woonplaats niet meer te vermelden in interviews. Maar ze is niet van plan minder spotprenten te plaatsen. Integendeel. "Ik wil invloed hebben. Ik wil de stem van Iraniërs laten horen in andere landen en aan andere overheden. Een cartoon kan een manier zijn om te vechten."
"En ik vind dat alle Iraniërs overal ter wereld moeten vechten tegen het regime. Want het zijn terroristen. Al tientallen jaren worden Iraniërs onderdrukt en vermoord. Het regime probeert mensen stil te krijgen, maar dat lukt ze niet."
Familie 36 jaar niet gezien
Tahereh Khorrami weet alles van de wrede manieren waarop het dictatoriale regime sinds de Iraanse Revolutie eind jaren 70 de macht behoudt. "Je moet het regime altijd gehoorzamen. Mensen mogen niet dragen wat ze willen. En er is sindsdien niks veranderd."
Net als haar dochter nu, was Khorrami destijds politiek activist. Voor haar vertrek naar Nederland zat ze met haar man jarenlang in de gevangenis. "De reden was dat ik verboden boeken had gelezen en lid was van een organisatie die acties tegen het regime organiseerde."
Ze heeft het grootste deel van haar familie al 36 jaar niet gezien. Een bezoek aan Iran is te risicovol. "Mijn neefjes zijn allemaal grote mannen geworden. Ik draag altijd een soort droefenis in mij want ik mis mijn familie, de natuur en de cultuur."
Naast harde sancties vanuit de overheid, rekent ze op steun vanuit de bevolking. "Ik hoop dat de Nederlandse burgers, mijn landgenoten, in deze barre moeilijke tijd naast het Iraanse volk gaan staan. Wat ze voor Oekraïne hebben gedaan was fenomenaal. Ik hoop dat ze hetzelfde voor Iraniërs gaan doen."
