Waarom je de dalende gasprijs niet direct terugziet op je energierekening

De gasprijs is terug op het niveau van voor de Russische inval in Oekraïne. Daarmee is hij ruim vier keer zo laag als op het hoogtepunt in augustus. De prijs ligt nu op 77 euro per megawattuur. Dit betekent alleen niet dat je ook direct verlichting gaat voelen op je energierekening: dat kan nog wel even duren.

Vijf vragen over wat de huidige gasprijs voor jou betekent.

Waardoor staat de gasprijs nu lager?

Dit komt door het spel van vraag en aanbod, zegt energiedeskundige Lucia van Geuns van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Er is nu veel aanbod en minder vraag. Bovendien is het - los van een flinke week vrieskou - tot nu toe een zachte winter. Daarbij zijn de gasvoorraden voor deze winter nu goed gevuld. Ook komt er meer vloeibaar gas (lng) naar Nederland.

Waarom merk ik dat nog niet op mijn energierekening?

Dat komt doordat er een verschil zit in de gasprijs van dit moment en de prijs die energieleveranciers betalen op het moment dat ze inkopen. Dus wanneer je het merkt op je energierekening, hangt af van je energieleverancier.

"Het loont nu wel om te kijken of er een goedkoper alternatief is", zegt energie-expert Joris Kerkhof van prijsvergelijker Independer. "Het is wel zo dat het allemaal alsnog variabele tarieven zijn en dat ze dus ook weer omhoog kunnen gaan." Daarbij drukt het prijsplafond de kosten van zo'n 60 procent van de huishoudens. Voor wie gegarandeerd boven het prijsplafond zit, is het sowieso interessant om te gaan vergelijken, zegt Kerkhof.

Volgens recentste cijfers van Independer variëren de prijzen voor nieuwe klanten bij energiemaatschappijen nu tussen de 1,91 en 3,06 euro per m3. De kale gasprijs bedraagt 0,75 euro per m3; dat is wel exclusief de winstmarge, btw en energiebelasting.

Kan de gasprijs weer sterk omhoog gaan schieten?

De balans tussen vraag en aanbod kan ook weer veranderen. Bijvoorbeeld als we deze winter alsnog een tijdje met strenge vorst te maken gaan krijgen. "Het kan vrij snel omslaan", zegt Van Geuns. "In de lente moeten de gasopslagen weer aangevuld worden. Er lijkt genoeg aanbod om de behoefte aan gas voor deze winter te stillen, maar voor de komende winter is er nog veel onzekerheid."

Van Geuns wijst erop dat er veel gas van buiten Europa moet komen. Vloeibaar gas vangt daarbij niet alles op. "Ook Azië heeft er behoefte aan." Daarbij wijst ze er ook op dat de gasprijs nog altijd vijf keer duurder is dan begin 2021.

Wanneer gaan energiebedrijven weer vaste contracten geven?

Dat gebeurt als de prijs blijft zakken en dit stabiel gebeurt, zegt Kerkhof van Independer. "We hebben in een jaar tijd enorme pieken gehad, die leiden tot risico's bij leveranciers."

Autoriteit Consument & Markt werkt daarnaast aan het verhogen van de zogeheten opzegvergoeding bij een overstap naar een andere energieleverancier. Als die hoger is - waarmee de kans dat consumenten overstappen kleiner wordt - zou het voor energiemaatschappijen interessanter moeten worden om een vast contract voor meer dan een half jaar aan te bieden. Een woordvoerder van de toezichthouder laat weten dat het doel is dit systeem per 1 april af te hebben.

De drie grootste energiemaatschappijen - Essent, Eneco en Vattenfall - zeggen tegen de NOS dat ze daarop wachten om te kijken of ze weer langetermijncontracten kunnen gaan aanbieden.

Wat betekent dit voor de inflatie?

Door het energieplafond van het kabinet wordt de inflatie op de energierekening sowieso gedempt, legt ING-econoom Bert Colijn uit. De gasprijzen die energiemaatschappijen nu rekenen, zitten wel alsnog boven het plafond. Het maakt vooral verschil voor de groep huishoudens waarvoor de rekening sowieso boven dat plafond zou uitkomen. Daarbij maakt het ook uit voor de regering, omdat het verschil tussen het prijsplafond en de daadwerkelijke gasprijs kleiner is en het kabinet dus minder hoeft te betalen aan energiemaatschappijen.

De energieprijs is ook van invloed op de prijs van levensmiddelen en andere productcategorieën. Maar het is niet zo dat daar ook de prijzen direct veranderen, zegt Colijn. Zo bestaat de kans dat bedrijven aan het begin van het nieuwe jaar prijzen verhogen om zo hun energiekosten van vorig jaar te compenseren. Of er later in het jaar alsnog een daling komt is de vraag, Colijn houdt er eerder rekening mee dat de prijzen minder hard zullen gaan stijgen.