Officieel viel er de afgelopen week één covid-dode in China. Maar de berichten over ziekenhuizen die worden overspoeld met coronapatiënten vertellen een ander verhaal. Officiële cijfers over het aantal patiënten zijn er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie al twee weken niet meer, maar volgens artsen zijn het er veel meer dan normaal.
Lange tijd wist China de verspreiding van het coronavirus tot een minimum te beperken via strenge lockdowns en een uitgebreid testbeleid. Maar enkele weken geleden kwam er een ommezwaai: de samenleving ging in vlot tempo van het slot af. Sindsdien lijkt het aantal besmettingen hard te stijgen.
Dat laat zien dat de Chinese strategie contraproductief is geweest, zegt Rasmus Bech Hansen van het Britse gezondheidsdatabureau Airfinity. "Het heeft het land niet goed beschermd achtergelaten. Want er is geen natuurlijke immuniteit opgebouwd, de vaccinatiegraad is flink naar beneden gegaan sinds de derde vaccinatieronde en ze hebben de effectievere westerse vaccins niet."
Schatting: twee miljoen besmettingen per dag
Sinds zondag brengen de autoriteiten geen cijfers meer naar buiten over het aantal besmettingen. Volgens Airfinity loopt dat aantal inmiddels snel op.
"Onze schatting is op dit moment rond de 9000 doden per dag", zegt directeur Hansen. "En het aantal infecties stijgt naar ongeveer twee miljoen per dag. Helaas verwachten we dat die cijfers rap blijven stijgen. We zitten echt op de helling van een hele steile curve, die de komende weken en maanden zal blijven groeien."
Hansen verwacht dat de besmettingscijfers een piek bereiken in januari, met vier miljoen dagelijkse infecties. Daarna nemen ze waarschijnlijk wat af, waarna naar verwachting van Hansen een tweede grote piek volgt in maart. "Het aantal sterfgevallen zal ook toenemen, want er is een vertraging tussen een besmetting en het moment waarop iemand overlijdt. Na de eerste golf verwachten we in totaal zo'n twee miljoen sterfgevallen."
De Airfinity-directeur baseert zich bij het voorspellen van die cijfers onder meer op het verloop van de pandemie in Hongkong. Dat lijkt qua bevolkingsopbouw op China en kwam ook uit een lange lockdownperiode toen de besmettingen begonnen te stijgen, maar had wel een hogere vaccinatiegraad. "Dus onze schatting van het aantal sterfgevallen zou zelfs aan de voorzichtige kant kunnen zijn", zegt Hansen.
Op het Chinese nieuws is duidelijk te zien dat de ziekenhuizen vol liggen en dat er hard gewerkt moet worden.
Zelfs in de Chinese media wordt openlijk over de golf van covidpatiënten gesproken, ziet Jaap Timmer. Hij woont in Peking en werkt voor het Internationale Rode Kruis. "Op het nieuws is duidelijk te zien dat ziekenhuizen vol liggen en dat er hard gewerkt moet worden", zegt hij.
Vooral ouderen lopen risico. Een derde van de 80-plussers is niet gevaccineerd. "Dat komt omdat het Chinese beleid in eerste instantie gericht was op het traceren van patiënten en het isoleren van mensen die contact met elkaar hebben", zegt Timmer. "De ouderen blijven wel thuis, dus die hebben minder kans om covid op te lopen. Dat is de reden geweest dat er wat minder aandacht voor ze is geweest in het beleid. En ja, dat dat breekt China nu een beetje op." Die groep wordt nu alsnog versneld ingeënt; vaccinatieteams gaan van deur tot deur.
Onrust bij bedrijven
Een veelgenoemde reden voor de scherpe koerswijziging van China was het massale protest tegen het beleid. "Maar je kunt daaraan toevoegen dat er klachten zijn geweest van internationale firma's in China", zegt Joris Teer, China-analist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). "Het is behoorlijk verstorend geweest."
Uit een enquête van de European Chamber of Commerce uit mei dit jaar onder 372 Europese bedrijven die actief zijn in China blijkt de impact van het Chinese coronabeleid op het bedrijfsleven. Meer dan 90 procent gaf aan in de toeleveringsketens geraakt te zijn door het strenge coronabeleid, bijna 80 procent vond dat het onaantrekkelijker was geworden om in China te investeren.
En het is nog maar de vraag of de gifbeker al leeg is. "Bedrijven die lang stil hebben gestaan door de lockdowns kunnen nu geraakt worden door zieken. Ik denk dat er voor die bedrijven een langetermijntrauma aan zit: ze hebben geleerd dat onverstoorde handel met het Westen niet de topprioriteit heeft."
Kunstmatig lage cijfers
Ondertussen probeert de Chinese overheid de bevolking gerust te stellen. "Ze proberen het verhaal te beïnvloeden door de cijfers kunstmatig laag te houden", zegt Teer. "De overheid heeft de middelen om de berichtgeving bij te sturen en het internet te censureren. En er is nog een narratief: de omikronvariant is minder schadelijk dan delta en daarom kan hij minder kwaad. Steevast heeft China verkondigd dat corona geen griepje was. Nu moeten ze de propagandaberichtgeving in een paar weken bijstellen van extreem schadelijk naar 'je kunt ermee leven'."
De tijd moet uitwijzen of dat verhaal door de bevolking geslikt wordt. "Tja, dat is voor het grootste deel een black box. Er zijn online wel protesten, maar we hebben geen grootschalige opiniepeilingen tussen nu en drie weken geleden. Dat is heel moeilijk na te gaan."
