Moet het account van oud-president Donald Trump worden hersteld? Ja, zei 52 procent van de Twitteraars die reageerden op de vraag. En zo geschiedde.
De peiling was vorige maand een van de vele opmerkelijke acties van de net aangetreden Twitter-baas Elon Musk. Die onderstreepten allemaal zijn opvatting dat uiteindelijk de gebruikers van Twitter gaan over de inhoud op het berichtenplatform, en niet het bedrijf zelf.
Op het 'oude' Twitter waren er te veel regels en daardoor te weinig vrijheid van meningsuiting, vond Musk. Belangrijke beperkingen heeft hij daarom geschrapt, maar dat leidt tot nieuwe problemen.
Conservatief Amerika vond dat hun standpunten te weinig airtime kregen.
Een van de redenen dat de rijkste man ter wereld überhaupt interesse had in Twitter, was de potentie die hij in het sociale medium zag om "een bastion voor de vrijheid van meningsuiting" te zijn. Onder het oude bestuur zou Twitter dat nooit worden, was zijn overtuiging.
Volgens Musk was het blokkeren van het account van Trump een voorbeeld dat Twitter te veel beperkingen oplegde aan zijn gebruikers. De oud-president was verbannen omdat hij in zijn tweets niet genoeg afstand had genomen van de gewelddadige Capitoolbestormers. Trump nog langer laten tweeten werd gezien als "risico op verdere aanzet tot geweld".
Musk wil juist dat gebruikers die berichten plaatsen die in "een grijs gebied" vallen, wél mogen blijven. Alles mag op Twitter, vindt hij, zo lang het binnen de grenzen van de wet valt.
Democratische invloed?
De miljardair verwijt het oude Twitter-bestuur niet alleen te streng te zijn geweest, maar ook vooringenomen. Met het openbaar maken van interne documenten, die hij de 'Twitter Files' noemt, probeert hij nu te bewijzen dat het verbannen van Trump gebeurde onder druk van de Democraten, Trumps tegenstanders.
Via journalisten brengt Musk de documenten naar buiten:
Ook op een ander moment zou Twitter door Democraten zijn beïnvloed. In aanloop naar de verkiezingen van 2020 publiceerde de New York Post een verhaal op basis van e-mails en andere documenten afkomstig van de laptop van Joe Bidens zoon Hunter. Het artikel ging over Hunters vroegere drugsproblemen en vermeend machtsmisbruik door zijn vader.
"De grote socialemediaplatforms ondernamen actie om de verspreiding van het verhaal af te remmen", zegt Michael Klos, universitair docent recht. Hij doet onderzoek naar sociale media en de vrijheid van meningsuiting. "Twitter heeft het artikel van de New York Post zelfs helemaal beperkt op het platform."
Twitter zou dat hebben gedaan onder druk van team-Biden. Klos: "Met het openbaren van deze moderatiebeslissingen lijkt Musk aan te willen tonen dat Twitter vooringenomen beslissingen nam ten opzichte van bepaalde politieke inhoud."
'Te strenge huisregels'
Al langer was conservatief Amerika ontevreden over het modereerbeleid van sociale media, zegt hoogleraar informatierecht Joris van Hoboken. "De rechterkant van het spectrum vindt dat de meer conservatieve standpunten te weinig airtime krijgen op sociale media en dat er te makkelijk dingen worden verwijderd en dat huisregels te streng zijn."
Ook Musk vindt dat "conservatieve en niet-liberale standpunten te weinig ruimte kregen", zegt Van Hoboken. En dus kwamen er met Musk aan het roer een aantal ingrijpende aanpassingen in het beleid van Twitter. Het sociale medium handhaaft het eigen nepnieuwsbeleid niet meer en laat accounts die eerder waren geschorst vanwege nepnieuws of discriminatie terugkeren.
Zo is het account van Trump dus weer in de lucht, en kreeg rapper Kanye West in oktober zijn account terug nadat hij eerder was geschorst vanwege antisemitische uitlatingen.
Meer racisme
Maar nu blijkt er ook aan Musks idee van vrijheid van meningsuiting een grens te zitten. Na nieuwe antisemitische uitspraken, waaronder het prijzen van Hitler, trok Twitter Wests account toch weer in.
Het roept de vraag op hoe Twitter tweets vanaf nu gaat beheren. Sinds Musks overname zijn veel medewerkers die tweets modereerden ontslagen of zelf vertrokken uit onvrede over het nieuwe beleid. "Twitter is een aantal van z'n allerbeste mensen kwijtgeraakt", zegt Van Hoboken. "Mensen die internationaal leidend zijn op desinformatie- of hate speech-beleid."
Ondertussen schrijft de New York Times dat sinds Musks aantreden het aantal racistische tweets tegen zwarte Amerikanen zijn verdrievoudigd. Ook homofobe en antisemitische tweets zouden sterk zijn toegenomen.
Sociale platforms mogen zelf regels stellen voor wie ze toelaten.
En die Twitter Files? Die lijken nauwelijks partijdigheid aan te tonen. Twitter liet het artikel over Hunter Biden snel weer toe op het platform toen bleek dat het verhaal grotendeels klopte. Aanvankelijk waren er grote twijfels of de mails en documenten waar het artikel op was gebaseerd wel echt waren, mede omdat de New York Post ze niet liet inzien door andere journalisten of deskundigen.
Dat Twitter besloot het artikel tijdelijk te blokkeren, is dus helemaal niet gek, zegt Klos. "In die Twitter Files zie ik eigenlijk een normaal contentmoderatie-proces. Het platform probeert verschillende belangen af te wegen, waarin je alle mogelijke risico's meeweegt, en je toch snel moet handelen. Zo'n Twitter-moderatieteam heeft vaak maar een paar uur voor een beslissing."
Grondwet
De Twitter Files zouden ook bewijzen dat Twitter voor het tijdperk-Musk de Amerikaanse grondwet overtrad door inbreuk te maken op artikel 1, de vrijheid van meningsuiting. Maar, zegt Klos, juist onder dat artikel hebben bedrijven een "heel brede vrijheid" om zelf beslissingen te nemen. "Online platforms hebben eigenlijk een huiskamer ingericht waar ze andere mensen toelaten. Daar mogen ze zelf regels voor stellen."
